|
|
.
15.
سکھ گرودوارہ
بورڈ نوں پاردرشی تے سربدیسی بناؤن دی لوڑ
سکھ بورڑ دی
چون دنیاں بھر دے سکھ اؤن-لائن کرن،
ستھانک
گروگھراں دا پربندھ، علاقے دی سنگت کول ہووے
سکھ گرودوارہ
ایکٹ 1925 انوسار ایس جی پی سی دا تکنیکی نام سکھ
گرودوارہ بورڈ ہے۔ نوٹیپھائیڈ اشتھاناں دے پربندھ
لئی کمیٹیاں دا تکنیکی نام گرودوارہ پربندھک کمیٹی
ہے۔ استوں بناں جہناں دھارمک استھاناں نوں
گرودوارہ ٹریبیونل نے سکھ گرودوارہ ڈکلیئر کیتا
ہویا ہے، اوہناں گرودوارہ سہبان نوں ایکٹ وچ
نوٹیپھائیڈ گرودوارہ کیہا گیا ہے۔ اس ایکٹ دے
مجودا کھرڑے انوسار بورڑ نوں ایکٹ دی دھارا 85
ادھین صرف 86 اتہاسک استھاناں دا ہی پربندھ سدھا
اپنے ہتھ لین دا ادھیکار ہے۔
ایکٹ دی دھارا
86 ادھین ایہناں گوردواریاں دے پربندھ لئی، صرف اس
گرودوارہ سہب لئی، جسدی کل خرچے کڈھکے سلانہ آمدن،
اک لکھ توں زیادہ ہے، اک پنج میمبری کمیٹی قایم
کتی جان دا ودھان ہے، جہناں وچوں چار میمبراں دی
چون، ستھانک سکھاں وچوں، پنجاب سرکار نے کرواؤنی
ہے اتے پنجواں میبر، بورڈ نے چنے ہوئے چار میمبراں
دی سہمتی انوسار، اسے ضلعے وچوں نامزد کرنا ہے۔
بورڈ نوں ایہناں گرودوارہ سہباناں اپر سدھا قبجہ
کرن جاں پربندھ وچ دکھل دین دا کوئی ادھیکار نہیں
ہے۔
باقی گردوارے،
جو اتھوں دی سکھ سنگت نے اپنی سردھا اتے محنت نال،
اپنی جائداد اپر اسارے ہن، نال بورڈ دا کوئی بھی
سدھا جاں اسدھا سبندھ نہیں ہے۔
اصلیت وچ بادل
سرکار نے اپنی نادرشاہی لٹ دی نیتی ادھین، پولیس
دے ہئے تحت، سکھ سنگت دا اپنے پوتر استھاناں دی
سیوا سنبھال دا ہک کھوہکے، بورڑ دا قبجہ کروایا
ہویا ہے۔ پنجاب سرکار اپر قابض دھڑے ولوں، بورڑ
نوں کس طرحاں دوہیں ہتھیں لٹیا جا رہا ہے، اس
سبندھی انیکاں گھٹناواں دا ذکر پریس وچ آ چکا ہے۔
کجھ تتھ اجیہے ہن جو ثابت کردے ہن کہ کل آمدن دا
صرف 10 کو پرتیشت حصہ ہی ریکارڈ وچ لیاندا جاندا
ہے، جو بورڈ دے لیکھے انوسار اندازاً 10 کو عرب
روپئے سلاناں بندا ہے۔ اس اندازے انوسار ہر سال
تقریباً 90 عرب رپئیا، جو سکھ سنگت اپنی لہو پسینے
کمائی وچوں، اپنے بچیاں دے منہوں کھوہکے، دان کر
رہی ہے، اوہ کتھت سیوادار لٹیراشاہی دے پیٹ وچ پے
رہا ہے۔
مڈھلے سکھ
گرودوارہ ایکٹ 1925 انوسار صرف اکال تخت سہب دے
پربندھ دا ہی سدھا ادھیکار بورڈ کول سی۔ باقی سبھ
گرودوارہ سہبان، سمیت شری دربار سہب، دا پربندھ،
سیوا سنبھال، دا ادھیکار لوکل کمیٹیاں کول سی۔
بادلشاہی نیں سمیں سمیں اس وچ سیکڑے سودھاں
کرواکے، اس نوں اپنی نجی لٹ دا سادھن بنا لیا ہے۔
بورڈ دا پربندھ پاردرشی بناؤنا سمیں دی لوڑ ہے اتے
سبھ توں وڈی پنتھک سیوا ہے۔ جس لئی قنون وچ سودھ
کرنی ضروری ہے۔ اج لوڑ ہے، دنیاں بھر دیاں سکھ
سنشتھاواں دی اکترتا راہیں کیتے فیصلے انوسار،
بورڈ دے اسارو اتے سچے پربندھ لئی، "سرب سنشار سکھ
گرودوارہ پربندھک بورڈ” بناؤن دا ودھان ہوند وچ
لیاؤن دی ۔جس انوسار بورڈ دی چون دنیاں بھر دی سکھ
سنگت، الیکٹرونک میڈیئے رانہی کرے گی۔
سکھ گرودوارہ
بورڈ جس دا نام شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی ہے،
بالکل پروونشل میٹر ہے۔ پنجاب دا اندرونی معاملہ
ہے۔ جس وچ پنجاب سرکار کوئی بھی سدھار کر سکدی ہے۔
س پرکاش سنگھ بادل ہن بہت گھبرائے ہوئے مہشوس ہو
رہے ہن۔ اوہ گردوارا سدھاراں دے ڈروں ہن صرف مودی
سہب دا آسرا محسوس کر رہے ہن۔ جدوں ہریانہ نے اپنے
گرودوارہ سہب دا پربندھ ہریانے دے سکھاں ولوں کیتے
جان دی مہم سرو کیتی تاں بادل سہب نے کیہا کہ ایہہ
کیندری مدا ہے، کیونکے کیندر سرکار کئی وار
گرودوارہ ایکٹ نوں امنڈ کر چکی ہے۔
اس لئی کسے پرانت کول اس وچ دخل دین دا
ادھیکار نہیں ہے۔ ایہہ بالکل سچائی رہت بیان ہے۔
اصلیت ایہہ ہے کہ سکھ گرودوارہ بورڈ مکمل روپ وچ
پنجاب سٹیٹ دا قنون ہے، اتے پنجاب ودھان سبھا اس
وچ کوئی بھی سدھار کر سکن دا ادھیکار رکھدی ہے۔ اس
دے ثبوت وجوں میں سینکڑے تتھاں وچوں کجھ اک دا
حوالہ دے رہا ہاں۔
سکھ گرودوارہ
ایکٹ 1925 دے اؤبجیکٹ اتے ریجن وارے سٹیٹمینٹ
پنجاب دے گزٹ وچ 25 اپریل 1925 نوں چھپی ہے۔ سلیکٹ
کمیٹی دی رپورٹ پنجاب گزٹ وچ 20 جون 1925 نوں چھپی
ہے۔ اس دی پروسیڈنج وارے ویروا پنجاب لیجسلیٹو
کونشل ڈبیٹج دے پنہ 1102 توں 1121, 1175, اتے 1295
توں 1297 اتے درج ہے۔ ایکٹ دے منظور ہون دا اندراج
پنجاب گزٹ (پارٹ اک) وچ پناں 494 توں 543 اتے متی
7 اگشت 1925 نوں درج کیتا گیا ہے۔ اس سمیں توں
لیکے اج تک تقریباً تن سینکڑے ترمیماں پنجاب سرکار
ولوں ہو چکیاں ہن۔
پر من موہن
سنگھ نے بادلشاہی ولوں گورو گھراں دی لٹ نوں
سدیویں بناؤن دے ادیش نال، ہن کجھ قنون کیندر
سرکار توں پاس کروائے سن۔ جو کیندر سرکار دے
ایدھکار وچ نہیں سن۔ اس دے پچھے سوچ ایہہ سی کہ،
پنجاب وچ کوئی اجیہی سرکار آ سکدی ہے، جو گورو
گھراں تے بادلشاہی لٹ ختم کر دیوے۔ پر کیندر وچ
بادل ورودھی سرکار آؤن دی سمبھاونا نہیں ہے۔ اتھے
صرف کانگرس جاں بیجیپی دی سمبھاونا ہے۔ من موہن
سنگھ نے بادلشاہی لٹ نوں پکیاں کرن لئی سکھ جگت
نال وشواس گھات کیتا ہے۔ بادل من موہن یرانے تحت
کیتے کجھ سکھ ورودھی کماں نوں سپریم کورٹ وچ چیلنج
کیتا جا سکدا ہے۔ مے اپنے طور تے کجھ یتن کیتا سی۔
پر کوئی پھری سیوا والی کوشل نہیں مل سکی۔
مڈھلے ایکٹ
انوسار صرف اکال تخت سہب ہی بورڑ دے سدھے پربندھ
ہیٹھ سی۔ سری دربار سہب اتے امتسر دے دوجے
گرودوارہ سہبان لئی، امرتشر دی سکھ سنگت ولوں
کمیٹی چنے جان دا ودھان سی۔ اسے طرحاں شری ترنتارن
سہب، سری مکتسر سہب، سری انندپور سہب، اتے اوہناں
نال سبندھت گرودوارہ سہبانن آدی لئی، لوکل
کمیٹیاں دا ودھان سی۔
جہناں وچ بورڈ اپنا اک نمائندہ بھیج سکدا
سی۔ کجھ سماں پہلاں تک پنجاب سرکار ولوں سمیں،
سمیں ترمیم کرکے 86 اتہاشک گرودوارہ سہب، بورڈ دے
سدھے کنٹرول وچ کر دتے گئے سن۔ پتہ لگا ہے کہ بادل
سرکار نے ہنے ہی، ایہناں سدھے پربندھ والے
گوردواریاں دی گنتی، اک سو توں اپر کر دتی ہے۔
ایہہ ویروا دین
دا اک کارن ایہہ بھی ہے کہ بہت سارے سکھ سجن، جو
بورڈ دے پربندھکاں ولوں کیتی جا رہی لٹ گھسٹ توں
بے زار ہوکے، بورڈ دے سدھار سبندھی یتنشیل ہن، پر
محسوس کردے ہن کہ ایہہ کیندری قنون ہے۔ کیندر اسدے
سدھار کرن والے رشتے وچ روڑا ہے۔ میننوں ایہہ پورا
یقین سی، کہ 2017 دی چون بعد، آؤن والی سرکار، سکھ
سنگت نوں اپنے گرودوارہ سہبانن دے سدھار اتے سچا
سچا پربندھ کرن لئی پورا ادھیکار دیوے گی۔ ایسا
ودھان بنایا جاوے گا کہ بورڈ دی چون دنیاں دے ہر
کونے وچ بیٹھا سکھ اپنی ووٹ انٹرنیٹ رانہی پاکے کر
سکے۔ ہر سکھ جو اپنے آپ نوں سکھ سمجھدا ہے، لکھدا
ہے۔ سکھ دھرم وچ پیدا ہویا ہے۔ مردم سماری وچ اپنا
دھرم سکھ لکھوایاں ہے۔ بورڈ دا ووٹر اتے آہدیدار
بن سکے گا۔
سکھ جگت نوں
بینتی ہے، کہ جے اوہ پرٹ میڈیا اتے نیٹ میڈیاں اپر
کجھ دھارمک سکھ ودواناں دے وچار پڑن سنن، تاں پتہ
چلے گا کہ اج سرکار وچ زور رکھن والے اکھوتی پنتھک
لیڈر، دھارمک اشتھاناں دا پیسہ ہی نہیں لٹ رہے،
سگوں دھارمک استھاناں دیاں جائداداں تے بھی جبری
قبجے کر رہے ہن۔ ایہناں قبضیاں دا ویروا اتھے نہیں
دتا جا سکدا۔ شاید کوئی سماں بن جائے کہ سرکار
قنون وچ ضروری سودھ کرکے، اجیہا ودھان بنائے گی،
کہ کسے بھی ہشتی ولوں، گرُ گھر دا لٹیا پیسہ سمیت
ویاج، اتے گرُ گھر دی لٹی گئی جائداد سمیت آمدن،
گرُ گھراں نوں واپس کروایا جا سکے گا۔ آؤن والے
سمیں دا چیتن سکھ جگت، اسنوں سرکار ولوں سکھ دھرم
وچ دخل نہیں، سگوں اتی لوڑیندا سکھ سدھار محسوس
کرے گا۔
احمد شاہ
ابدالی نے اپنے حملیاں سمیں، شاہی خزانے توں بناں،
ہندوستان دے دھارمک استھاناں نوں بھی اپنی لٹ دا
شکار بنایا۔ اتہاس وچ اسدا کافی ویروا ملدا ہے۔ پر
اج سکھ گردوارا سہبان نوں جس طرحاں لٹیا جا رہا ہے
اتے جناں لٹیا جا چکا ہے، جے اسدی تلنا ابدالی دی
دھارمک اداریاں دی لٹ نال کیتی جاوے، تاں ابدالی
دی لٹ، ایہناں سیواداراں دی لٹ دے مکابلے، بالکل
نگونی جاپے گی ۔
کجھ ویر اس
وچار نال سہمت نہیں ہونگے ۔ پر سوچو، ابدالی نے جو
لٹیا اکے دن لٹیا۔ پر ساڈے سیوادار تاں پندراں
سالاں توں لگاتار لٹ رہے ہن۔ ویر جی ایہہ سچائیاں
ادوں اتہاس دا حصہ بنن گیاں، جدوں پنتھ آزاد ہووے
گا۔ جدوں گرودوارہ سہب آزاد ہون گے۔ سمیں دی سرکار
کسے بھی سچائی ظاہر کرن والے نوں جیل بھیجن دا حکم
دے سکدی ہے۔ سجا ہو سکدی ہے۔ کیونکہ اس کول اسدا
کوئی قنونی دستاویزی ثبوت نہیں ہے۔ قنون دشتاویجی
ثبوت منگدا ہے۔
سکھ گرودوارہ
ایکٹ 1925 دیاں نویاں ترمیماں انوسار، 86 وڈے
اتہاشک گردئرے سکھ بورڈ نے اپنے سدھے کنٹرول وچ کر
لئے ہن۔ کئی سو گردوارے جہناں نوں گردوارا کمیشن
ولوں نوٹیپھائیڈ قرار دتا گیا ہے، اوہ بورڈ نے غیر
قنونی ڈھنگ نال اپنے قبجے وچ کیتے ہوئے ہن۔ باقی
ہزاراں گرودوارے، جو سکھ سنگت نے اپنی شردھا نال
اسارے ہن، پر ایہناں دی کوئی اتہاسک مہانتا نہی،
ایہناں نوں قنون لوکل گردوارے کہندا ہے۔ اجیہے
گروگھر اتھوں دی سکھ سنگت نے اپنے پوجا اشتھان
وجوں آپ اسارے ہن۔ ایہہ اشتھان تقریباً ہر پنڈ وچ
مجود ہن۔ وڈے پنڈاں وچ کئی کئی گرُ گھر مجود ہن۔
اجیہے گورو گھراں اتے بھی بادلشاہی نے دھکے نال
قبجہ کیتا ہویا ہے۔
میں دال وچوں
دانہ ٹوہن وانگ اک دو ذکر سکھ شنگت دی کچہری وچ
رکھنا چاہندا ہاں۔ اجیہا ہی اک گورو گھر میرے پنڈ
جلال وچ مجود ہے۔ جسدا نام میں گرودوارہ ترپتی سر
سہب رکھیا سی۔ بھانویں اسدی اساری نگر ولوں ہی
کیتی گئی ہے، پھر بھی بورڈ نے اس ورودھ سپریم کورٹ
وچ کیس کیتا ہویا سی۔ میں سپریم کورٹ وچ سرومنی
کمیٹی ورودھ کیس لڑیا۔ چار کو لکھ رپئیاں اپنی جیب
وچوں لایا۔ 12 جنوری 2011 نوں سپریم کورٹ دے جسٹش
جی ایس سنگھوی تے جسٹس اشوک کمار گنگولی دے بینچ
نے سول اپیل نمبر 6386 سن 1983 دا فیصلہ دتا کہ
ایہہ استھان شرومنی کمیٹی دے ایدھکار وچ نہیں
آؤندا، بھاوَ نگر دا ہے۔ اس کیس وچ میں رٹن
آرگومینٹ پیش کیتی کہ اسنوں ریکارڈ تے بھانویں ناں
لیاندا جائے۔ پر اس شرائین سبندھی ایہہ ضروری تتھّ
ہن جو بینچ ولوں وچارے جانے ضروری ہن۔ ساڈی اپیل
منجور کر لئی گئی۔ مان یوگ سپریم کورٹ نے سکھ
گرودوارہ ٹریبیونل تے ہائیکورٹ دے دونو پھیشلے رد
کر دتے۔ شاید ایہہ سرومنی کمیٹی دے اتہاس وچ پہلی
ہار ہے۔
نگر نے اتھے مڑ
اکوتری سرو کرن دا فیصلہ کیتا۔ جس سویر پرکاش سرو
ہونے سی استوں پہلی ادھی رات ملوکا سہب دی رہنمائی
ہیٹھ، شرومنی کمیٹی ملازماں نے پولیس دی مدت نال
گروگھر تے قبجہ کر لیا۔ شاید بورڈ سپریم کورٹ دے
حکم دی پالنا کرن دا پابند نہیں ہے۔
اس گورو گھر
کول تقریباً 37 اےکڑ اپجاؤ زمین ہے۔ پہلاں اک سال
اس زمین دا ٹھیکہ 59 ہزار پرتی اےکڑ ہویا سی۔
گروگھر تے جبری قبجہ کرن توں بعد ایہہ زمین س
سکندر سنگھ ملوکا، ضلع پردھان اکالی دل بٹھنڈہ دے
حکم انوسار، نگر اکالی دل بھگتا دے پردھان، دھناں
سہب نو ساڈھے تن ہزار پرتی اےکڑ دے حساب ٹھیکے اتے
دے دتی گئی دکھائی گئی ہے۔ دیکھو پنتھ دی سیوا۔
پنتھ لئی قربانی۔ اجہیاں قربانیاں کرکے ہی بادل
سہب نے، اسنوں اصل قربانی والے پرانے اکالی آگوآں
دے سر اپر بٹھایا ہویا ہے۔ ایہہ اداہرن ہزاراں
لوکل گردواریاں وچوں اک دی ہے۔ دوسرے ہزاراں سیوا
کرن والیاں دی سیوا دا اندازہ سکھ سنگت آپ ہی لا
لوے۔
پنجاب وچ
افسراں دی اچ یوگتا دے واوجود ایوریج تنخواہ 50 کو
ہزار روپئے پرتی مہینہ ہے۔ بورڈ دی ستھاپنا توں
لیکے بورڈ دی آڈٹ، اس دے اندرونی ایڈیٹر کردے رہے
ہن۔ ہن پنتھ دے سیوادار، پنتھ دی وشیس سیوا کرن
ہت، حکمراناں دے خاص ال خاص س کوہلی نوں، اک کروڑ
روپئے توں ودھ پرتی مہینہ دے رہے ہن، بطور آڈیٹر۔
پھر سکتر رکھنے سن۔ درجن کو سکتر پہلاں مجود سن ۔
پر نویاں نوں تن لکھ روپئے مہینہ دتا جائے گا۔
ساریاں سہولتاں گنکے ایہہ خرچہ تقریباً پنج لکھ
پرتی مہینہ، پرتی سکتر بن جائے گا۔ ہے ناں پنتھ دی
ادوتی سیوا۔ دنیاں دے کسے بھی دھرم وچ کسے اجیہی
سیوا دی اداہرن نہیں ملدی۔ جو سیوا ساڈی پنتھک
سرکار کر رہی ہے۔
ویرو جاگو۔
بھینو جاگو۔ نوجوانو جاگو۔ دوہاں وچوں اک وچار
چننا پئے
گا۔ جاں ایہہ
سیوادار ختم کرنے پینگے۔ جاں ایہہ پنتھ ختم کر دین
گے۔
پنجاب ودھان
سبھا اپنا ریجولیوشن پاس کرکے کیندر سرکار توں
سہیوگ دی منگ کرے۔ سکھ گردوارا بورڈ 1925 نال
سبندھت قنون دا، کیندری گزٹ وچ اندراج کرکے، اسنوں
بناں کسے شنکا سٹیٹ لشٹ وچ پایا جاوے، تاں کہ صوبہ
اپنی لوڑ انوسار قنون بنا سکے اتے دھارمک سدھار کر
سکے۔ ہریانہ سرکار پہلاں ہی اس نوں سٹیٹ ادھیکار
سمجھکے اپنا وکھرا ہریانہ سکھ گرودوارہ ایکٹ پاس
کر چکی ہے۔ دلی گدوارا ایکٹ پہلے ہی مجود ہے۔ صرف
پنجاب دے لوکاں نوں ضروری سدھار کرن توں روکن لئی
اسنوں کیندری قنون دسیا جا رہا ہے۔
اینٹی کرپشن
پارٹی ایہہ وچار رکھدی ہے دھارمک اداریاں وچوں
مجودا اکالی سرکار دی لٹمار اتے بھرشٹار نوں ختم
کرن لئی، ایہہ جرونری ہے کہ، کسے بھی گردوارے دا
پربندھ اسے سنگت کول ہونا چاہیدا ہے، جسنے جاں
جہناں دے وڈے وڈیریاں نے اس گرودوارہ سہب دی اساری
اپنی پوجا بھاونا تحت کیتی ہے۔ جہناں اس دی اساری
لئی دن رات سیوا کیتی ہے۔ جہناں اپنی لہو پسینے دی
کمائی وچوں دان کیتا ہے۔ جہناں اپنیاں جائداداں
دھارمک بھاونا تحت گرودوارہ سہب نوں دان کیتیاں
ہن۔ ایسیپی دی سرکار اجیہا ودھان ہوند وچ لیائے
گی۔
مجودا قنون
انوسار سکھ گرودوارہ بورڈ (ایس جی پی سی) صرف 85
اتہاسک استھاناں دے گرودوارہ سہب دی سدھی سیوا
سنبھال کر سکدی ہے۔ ایہناں 85 استھاناں دے
گرودوارہ سہبان توں بناں جہناں دھرم استھاناں نوں
گروارا ٹریبنل نے سکھ گرودوارہ ڈکلیئر کیتا ہے،
اوہناں دے سبندھ وچ سٹیٹ سرکار، اس استھان دے
پربندھ لئی، لوکل کمیٹی دی چون، دتے ہوئے ودھان
انوسار کروائے ۔ ایہہ چون سٹیٹ دا ادھیکار کھیتر
ہے۔
کمیٹی دے پنج
میمبر ہون گے۔ جہناں دی چون کروان دی جمینواری
پنجاب سرکار دی ہے۔
جس گرودوارہ
سہب دی، سارے خرچے کڈھکے، آمدن اک لکھ رپئیا سلانہ
توں ودھ ہووے گی، اس وچ بورڈ اک میمبر نیوکت کر
سکدا ہے، جو اسے ضلعے دا ہووے گا۔ اک لکھ سلانہ
توں گھٹ آمدن والے گرودوارہ سہب وچ بورڈ دا کوئی
دخل نہیں ہے۔
ایہناں توں
بناں جو باقی بچدے گرودوارہ سہبان ہن اسدے پربندھ
دا ادھیکار صرف اتھوں دی سنگت نوں ہی ہووے گا۔
سرکار جاں بورڈ دا ایہناں گرودوارہ سہبان دی سیوا
سنبھال وچ کوئی بالکل دخل نہیں ہووے گا۔
پر ہن سرومنی
کمیٹی (بورڈ) نے پنجاب سرکار دی ملی بھگت نال،
ہزاراں چھوٹے وڈے گردوارا سہبان اپر، پولیس دی
درورتوں کرکے، دھکے نال غیر قنونی قبجہ کیتا ہویا
ہے۔ گر دوارا ایکٹ انوسار بورڈ اتے کمیٹیاں اک
بوڈی-کارپوریٹ دی حیثیت رکھدیاں ہن۔ بھاوَ ایہہ
کمپنیاں ہن جہناں خلاف قنون انوسار کیس کیتا جا
سکدا ہے۔ جسدی سنوائی حالات انوسار کمیشن جاں کورٹ
کر سکدی ہے۔
پنجاب سرکار دا
کوئی ادھیکار نہیں کہ اوہ ہزاراں دی گنتی وچ پولیس
بھیج کے، جھوٹھے کیس بناوے، دہشت پھیلائے، اتے
قبجے لوے۔ ایسیپی سرکار اتہاسک گرودوارہ سہبان توں
بناں باقی سبھ گردوارا سہبان دا پربندھ ترت ستھانک
سنگت نوں سونپ دیوے گی اتے اتہاسک دھرم استھاناں
دی سیوا شمبھال سبندھی قنون وچ سودھ کرن لئی، سکھ
ودوان اتے سکھ سنگت دی رائے انوسار، قنون دی سودھ
کرکے، “شنسار سکھ کونشل” دا ودھان ہوند وچ لیائے
گی۔
|
|