16. اک پیغام پنجابیاں دے نام

پنجابی ویرو، بھینوں، اتے نوجوانو۔ گر پھتیہ پروان ہووے۔

میں تہاڈے دھیان وچ لیاؤنا چاہندا ہاں کہ پنجاب کس حد تک بھرشٹاچا دا شکار ہو چکاہے۔

اج توں تریبن 20 کو وریھ پہلاں جہناں قدراں قیمتاں نوں برائی سمجھیا جاندا سی، اوہ اج چنگیائی منیاں جان لگیاں ہن۔ لوکاں نے بھشٹاچار اپنا لیا ہے۔ لوک سوچدے ہن کہ بناں پیسہ دتے کوئی کم ہو ہی نہیں سکدا۔ پنجاب دے اج دے راج پربندھ نوں مافیہ راج کیہا جان لگا ہے۔ مافیہ فرینچ شبد ہے جسدا ارتھ ہے اوہ گروہ جو دسریا دی جائداد، کاروبار، پیسہ، غیر قنونی ڈھنگ نال، دھکیشاہی نال، اپنے قبجے وچ لے لیندا ہے۔

اج پنجاب وچ کئی طرحاں دے معافیاں گروہ پیدا ہو گئے ہن۔ ایہہ اپنی پرپھلتا لئی ہر طرحاں دی غنڈہ گردی کردے ہن۔ سرکارولوں ایہناں گروہاں نوں پوری شرپرستی پردان کیتی ہوئی ہے۔ ایہناں گروہاں ورودھ آواز اٹھاؤن والے لئی موت جاں جھیل یقینی ہے۔ ورودھی پارٹیاں بھی ایہناں گروہاں ورودھ جاں ایہناں دی پالک سرکار ورودھ آواز ٹھاؤن توں بھیبھیت ہن۔ کجھ راجنیتک ایہناں گروہاں نال اتے ایہناں دی پالک سرکار نال اندرونی شانجھ بناکے رکھن وچ ہی اپنی بھلائی اتے آرتھک لابھ سمجھدے ہن۔ اجیہے لیڈراں اتے اوہناں دیاں پارٹیاں دی اندرونی جانچ کرنا ہی اج ووٹر دا پنجاب دی انتی اتے سدھاراں پرتی مکھ فرض ہے۔

پر اک گل تاں صاف ہے کہ جے تسی پنجاب دا کجھ کرنا چاہندے ہوں تاں اپنا ووٹ لوکل پارٹی نوں پاؤ۔ بھانویں کسے نوں بھی پاؤ۔ نیشنل پارٹیاں دے لیڈر ووٹ لین ویلے تاں انیکاں طرحاں دے داعوے کردے ہن ۔ پر اوہناں دی پارٹی نیشنل پارٹی ہون کرکے، کسے خاص پرانت دا وشیس دھیان رکھکے، اپنے دوسرے پرانتاں دی قربانی نہی دے سکدی۔

مشال وجوں کانگرس نے تقریباً 55 سال بھارت تے راج کیتا ہے۔ پنجابی بہت لمے سمیں لئی ڈپھینش منشٹر، ہوم منشٹر، پردھان منتری اتے راشٹر پتی رہے۔ پر پنجاب لئی اک چھوٹی جہی سہولت بھی کیندر توں نہیں منوا سکے۔ اوہ ایہہ کہ پنجاب کھیتی پردھان صوبہ ہے۔ اسنوں پانی دی لوڑ ہے۔ دھرتی وچ بے اتھاہ پانی مجود ہے۔ بوراں لئی بجلی چاہیدی ہے۔ اسنوں اک دو ایٹومک پلانٹ ملنے چاہیدے ہن۔ پر نہی دتے گئے۔ جدکہ کئی صوبیاں وچ درجن بھر پلانٹ لگ چکے ہن اتے لگ رہے ہن۔

جہڑے سجن اج پھیر کانگرس لئی ووٹ منگ رہے ہن۔ ایہناں نوں شرم محسوس کرنی چاہیدی ہے کہ اسیں 15 اگست 1947 توں پنجاب نوں لارے اتے دھوکھا دندے آ رہے ہاں۔ بھانوے کنی بھی وڈی پوزیشن مل جائے، نیشنل پارٹی دا لیڈر پنجاب لئی کجھ بھی نہیں کر سکدا۔ بادل پروار بھی کیندر وچ رہا ہے۔ ایہہ دسن ایہناں پنجاب لئی کی لیاندا ہے؟

کئی چنتک کہندے سنے گئے ہن کہ جد چوناں آؤندیاں ہن تاں پارٹیاں کھومباں وانگ ابھر آؤندیاں ہن۔ ایہہ اداہرن زیادہ ٹھیک نہیں بیٹھدی۔ کیونکے کھنب تاں جے اک وار پیدا ہو جائے، تاں کسے ناں کسے کم آ ہی جاندی ہے۔۔ کہنا تاں ایہہ چاہیدا ہے کہ جد چوناں آؤندیاں ہن پارٹیاں گنڈویاں وانگ نکل آؤندیاں ہن۔ جھناں وارے ایہہ بھی پتہ نہیں لگدا کہ کویں پیدا ہوئیاں سن اتے کویں ختم ہو جاندیاں ہن۔ ووٹر الجھن وچ پے جاندا ہے۔ کس نوں چنیاں جاوے۔

نوینیاں پارٹیاں بنن دے مکھ تن مکھ کارن ہندے ہن۔

پہلا: کسے لیڈر ولوں اپنی پارٹی نال ناراضگی کارن نویں پارٹی بناؤنا۔

دوجا: کسے کرپٹ پارٹی ولوں، اپنا پیسہ دیکے، ووٹراں نوں دھوکھا دین لئی، نویں پارٹی بناؤنا۔

تیجا: حکمران پارٹی ولوں کیتی جا رہی لٹکھوہ توں، چھٹکارا کرواؤن لئی، نویں پارٹی بناؤنا۔

ہن ایہہ فیصلہ کرناں مشکل ہے کہ کہڑی پارٹی پنجاب دی اصلیت وچ ہتو ثابت ہووے گی۔ اسدا اندازہ پارٹی دے مکھی دا پچھوکڑ، اسدا مینیپھیشٹو، اتے اسدی کہنی تے کرنی توں ہی لگایا جا سکدا ہے۔ پنجاب وچ گیانی ذیل سنگھ نے بھانویں پنج سال راج کیتا پر اوہ امرجینسی دا سماں سی۔ برنالہ سہب اتے بے انت سنگھ دے تقریباً 5 سال پنجاب وچ ودروہ دا ماحول سی۔ صرف بادل صاحب نوں ہی پوری آزادی نال راج کرن دا موقع ملیا۔ جہناں تقریباً 18 سال پنجاب اتے راج کیتا ہے۔ اس لئی بادل سہب دے راج دی کسے دوجے مکھ منتری دے راج نال تلنا کرنی دلیل رہت ہووے گی۔ دوجے ارتھاں وچ پنجاب وچ جو اج حالات ہن ایہناں لئی بادل سہب ہی جمیوار ہن۔

کجھ ویر اکثر کہندے سنے جاندے ہن کہ بھلی کسے نے بھی نہیں کرنی۔ ایہہ کویں پتہ لگے کہ پھلاننا گھٹ لٹے گا؟ ویرو! اصل اتے نقل پچھانن دا اک بڑا سوکھا طریقہ ہے۔ ہر چون سمیں کوئی ستھانک مشلا بھارو ہندا ہے جو چون اشو بندا ہے۔ اس سمیں پنجاب وچ بھشٹاچار اتے لٹیراشاہی دا مشلا ہے۔ ہر پارٹی ساہمنے دو وچوں اک مشن دی چون کرن دا مشلا ہے۔ پہلا مشن ہے بھرشٹاچار، لٹیراشاہی توں پنجاب دی سدیویں ستنترتا۔ دجا مشن ہے اتر کاٹو میں چڑاں۔ توں لٹ لیا، ہن میری واری۔

پہلے مشن والی پارٹی دے لیڈر اپنی جانن جوکھم وچ پاکے بھرشٹاچار ورودھ آواز اٹھاؤندے ہن۔ بھرشٹاچار دے کھاتمیں دا ودھان بنایا جاندا ہے۔ بھرشٹاچاریاں نوں لوکاں ساہمنے لیاکے اوہناں دے ظلم اتے کالے کارنامیں اجاگر کیتے جاندے ہن۔ تانکِ لوکاں وچ بھرشٹاچار اتے ظلم ورودھ لڑن لئی اتشاہ پیدا ہووے۔ ایہناں دے کن کن وچ بھرشٹاچار، ظلم، لٹ کھوہ لئی نفرت ظاہر ہندی ہے۔ ایہناں دی کرنی تے کہنی وچ کوئی فرق نہیں ہندا۔ ایہناں دا پچھوکڑ اتے اتہاس اسدی پشٹی کردا ہے۔

دشرے مشن والے لیڈراں کول کوئی بھی پروگرام ہی نہیں ہندا۔ اوہناں کول ناں ہی کوئی اتہاس جاں پچھوکڑ ہوندا ہے۔ اوہناں دی بھرشٹاچار نال ادرونی ہمدردی صاف ظاہر ہوندی ہے۔ اوہ کدے بھی بھرشٹاچار، ظلم، آدی ورودھ کھلکے نہیں بولدے۔ اوہناں کول کوئی انکلابی پروگرام نہیں ہوندا۔ اوہناں دی بھلائی مجودا ڈھانچہ کئم رہن وچ ہی ہے۔ اوہناں کول وار وار کہن لئی اکو ہی شبد ہوندا ہے کہ 2017 وچ ساڈی پارٹی دی سرکار بنے گی۔ 2017 وچ میری سرکار بنے گی۔ اوہ ایہہ نہیں دس سکدے کہ جے اوہناں دی پارٹی دی سرکار بنے گی تاں کی کرے گی۔ جواب تسیں آپ ہی سمجھ ل۔ جواب صاف ہے کہ جویں پہلے نے لٹیا ہے، اج ہی اسیں لٹاں گے۔

ویرو کسے بھی وہن وچ بہکے پارٹی نہ بنو۔ ججّ بنو۔ سبھ دی سنوں۔ سبھناں دی کہنی تے کرنی پرکھو۔ اوہناں دی پارٹی دا پروگرام پچھو۔ اوہناں دا چون مینیپھیشٹو دیکھو۔ اصلیت اپنے آپ تہاڈے ساہمنے آ جائے گی، کہ کسدا کی مشن ہے۔

تسیں اک موڑ تے کھڑے ہوں۔ تسیں پھیشلا کرنا ہے کہ تسیں کھوہ وچوں نکل کے کھاتے وچ ڈگنا ہے، کہ پنجاب نوں لٹیرا شاہی توں مکت کراؤنا ہے؟ بادلشاہی مافیہ، لٹکھوہ، بھرشٹاچار، دا کھوہ ہے۔ اس وار اسدا صفایا یقینی ہے۔ سوال ہے کہ بادلشاہی دی ہار توں بعد کی کرنا ہے۔ جے تسیں سچ مچ ہی پنجاب نوں مافیہ گرپاں توں آزاد کرواؤنا چاہندے ہوں، تاں تہاڈی اپنی پنجاب دی لیڈرشپ پیدا کرنی پئے گی۔ پنجاب دا اپنا لیڈر پیدا کرو جس وچ بھرشٹاچار ختم کرن دی یوگتا ہووے۔

پنجاب توں باہر وسدے پنجابی ویرو، بھینوں، اتے نوجوانو۔

گر پھتیہ پروان ہووے۔

ایہہ ٹھیک ہے کہ آپ تسی خوش حال جیون بتیت کر رہیں ہو۔ تہاڈے دیس امیر بھی ہن اتے اتھے لوکراجی قدراں قیمتاں بھی مجود ہن۔ کیہا جاندا ہے کہ جے کسے لڑکی دے سہری بھانویں کنے بھی امیری ہووے، پر اسدے پیکیاں وچ غریبی کنگالی پسر رہی ہووے۔ اس لڑکی نوں سہریاں دی امیری دا انوبھوَ نہیں ہوندا، بلکہ پیکیاں دی غریبی دا سنتاپ رہندا ہے۔ پر شاید تہانوں ایہہ احساس نہیں ہووےگا کہ تہاڈے پیکے پنجاب دی کی دردشا کیتی ہوئی ہے۔ اسنوں کناں لٹیا جا چکا ہے۔ اس وچ نواں وادھا ایہہ کہ لٹن دی نیت نال ظلم کرنا بھی اک ضروری لوڑ بن گئی ہے۔

تہانوں ایہہ گلاں سچ محسوس محسوس نہی ہو رہیاں ہون گیاں۔ کیونکے تہاڈے دیشاں وچ اجیہا کجھ نہیں ہو رہا۔ بڑی خوسی ہوندی ہے جدوں یوکے دے پرائیم منسٹر نوں بس وچ سیٹ ناں ملن کرکے، کھڑکے سفر کردے دی تصویر دیکھدے ہاں۔ کنیڈا دا پرائیم منشٹر اپنی کار آپ چلا رہا ہے۔ نال کوئی سکؤرٹی بھی نہی۔ پھر اتھے پنجاب ورگے چھوٹے جہے صوبے دا مکھ منتری کئی کروڑ روپئے مہینہ، پنجاب دا خزانہ لٹ رہا ہے۔ پنجاب وچ لٹمار دیاں سبھ روایتاں بادلشاہی نے ہی پائیاں ہن۔ بادلشاہی وڑی بیرہمیں نال پنجاب نوں لٹ رہی ہے۔ اس لٹ دا نام سیوا رکھیا ہویا ہے۔ بھرشٹاچار دا نام وکاش رکھیا ہویا ہے۔

بادل سہب جدوں وی پنجاب دے مکھ منتری بنے، ایہناں پنجاب دے خزانے دا، پنجاب دی جوانی دا، پنجاب دی کسانی دا، لوکراجی روایتاں دا، پنجاب دی سکھی دا، رجکے گھات کیتا ہے۔ جے کوئی بھرشٹاچار دا اپاشک اس وچار نوں غلط کہے۔ اس لئی اسدا سنکھیپ وچار ضروری ہو جاندا ہے۔

ایہہ تاں ہر آدمی جو جراکُ بھی راجنیتی وچ دلچشپی رکھدا ہے، اوہ جاندا ہے کہ بادل سہب دی راجنیتی وچ دو گلاں دی پردھانتا ہے۔ پیسے نال ووٹر تے ودھائکاں دی خرید، اتے ورودھی پارٹی جاں امیدوار نال شاجس کرکے، اپنی پارٹی دے قابل راجنیتکاں نوں ہراؤنا۔ تاں کہ اوہناں دا اپنا رشتا صاف رہے۔ مثال وجوں جدوں 1957 وچ اوہناں پہلی لمی ہلکے توں ودھان سبھا دی چون لڑی سی، اس سمیں پولنگ سٹیشن کافی در دور سن۔ اوہناں کئی پنڈاں دے غریب جاتی دے ووٹراں نوں اپنے حمایتیاں دے واڑیاں وچ ایہہ قہقے اکٹھا کیتا سی کہ اوہناں نوں اکٹھیاں ٹرالیاں اپر پولنگ تے لیکے جایا جاوے گا اتے ہر اک نوں اک سو رپئیا بھی دتا جائے گا۔ پر بعد وچ دسیا گیا کہ پولنگ دا سماں سماپت ہو چکا ہے۔ تسیں اپنے پیسے لیکے اپنے گھر چلے جاؤ۔ ایہہ لوکراج دا گھات سی۔ گرمیت سنگھ ورگے قابل تے ایماندار اکالی امیدوار نوں مکتسر ہلکے توں ہراؤن لئی، مکتسر توں کانگرس دے امیدوار ہرچرن سنگھ براڑ نال شاجس ادھین، مکتسر دی اپنی اکالی ووٹ براڑ نوں پوائی، اتے اسدے بدلے لمی ہلکے دی کانگرسی ووٹ بادل سہب نوں پئی۔ ایہہ اپنی ضمیر دا گھات سی اتے اپنی پارٹی نال وشواس گھات بھی ہے۔

اس سمیں توں کجھ چر پہلاں بنگال دے اک پنڈ جسدا نام نکشلواڑی سی دے مظاریاں نے زمین مالکاں ورودھ سنگھرش سرو کیتا سی۔ ایہہ نرول کسانی لیہر سی۔ پر کشان دشمن کانگرس نے اپنی ڈشئنپھرمیشن راہیں اسنوں نکشلواڑی اتوادی لیہر قہقے بدنام کیتا۔ پورب وچ لیہر زور پھڑ رہی سی۔ اندرا گاندھی گھبرائی ہوئی سی۔ بادل سہب کیونکے اندرا دی اندرونی سانجھ نال مکھ منتری بنے سن۔ اس لئی اندرا دی خوشی پراپت کرن لئی بادل سہب نے جھوٹھے پولیس مقابلیاں دی پرت پائی۔ اسدے واوجود وی 14 جون 1971 نوں اشیبلی بھنگ کر دتی۔ ایہہ ہے انشانیئت دا گھات۔ ایہہ ہے بادل سہب دی ضمیر۔

بادل سہب دوجی وار مکھمنتری 30 اپریل 1970 نوں بنے۔ ایہہ دراصل اکالی دل دی جت نہیں سی، بلکہ ہند بھر دی جنتا دا اندرا گاندھی ولو ایمرجنشی لگاؤن دی ورودھتا سی۔ 12 جون 1975 نوں اﷲ آباد ہائیکورٹ دے ججّ جگموہن لال نے، اندرا گاندھی دی چون کرپٹ پریککٹش دے ادھار تے ردّ کر دتی، اتے اس اپر 6 سال لئی چون لڑن تے پابندی لا دتی۔ پر اندرا گاندھی نے استعفٰی دین توں انکار کر دتا۔ سارے دیش وچ اس ورودھ طوفان کھڑا ہو گیا۔ 25 جون نوں اس راشٹرپتی پھکھرودین علی احمد توں ایمرجینشی دا اعلان کروا دتا۔جو دو سال رہی۔

سارے بھارت وچ اسدا اتنا پربھاو پیا کہ جد جد مارچ 1977 وچ پھر چون ہوئی تاں کانگرس نوں مکمل ہار ہوئی۔ اندرا آپ بھی راجنرائن توں ہار گئی۔ پنجاب وچ بھی اکالی جنسنگھ دی جت ہوئی۔ 30 اپریل 1977 نوں بادل سہب مکھمنتری بنے۔ بادل سہب نے اس سمیں، سرکار نوں انھاں پیسہ اکٹھا کرن لئی ورتیا۔اسے لئی اس سمیں دی سرکار نوں سریندر کور دی ٹکشال کیہا جاندا ہے۔ بیبی جی کول ہر روز تھیلیاں دے ڈھیر لگ جاندے۔ پیسہ اکٹھا کرن لئی اجیہے گھناینے ڈھنگ ورتے گئے، جہناں دا ذکر اتھے سنبھوَ نہی۔ بھرشٹاچار نوں راج دھرم بنا دتا گیا۔

2002 دی چون کیپٹن امریندر سنگھ نے بادل سہب دے بھرشٹاچار نوں

اشو بناکے لڑی۔ کانگرس دی جت ہوئی۔ کیپٹن سہب مکھ منتری بن گئے۔ اپنے کیتے اعلاناں دے لوک دکھاوے خاطر اوہناں بادل سہب دی جائداد دے چھوٹے جہے حصے دی پڑتال کروائی۔ کیس اس طرحاں بناکے پیش کیتا گیا کہ پھیر کوئی ہور کیس ناں بن سکے۔ عامَ چرچہ سی کہ کیپٹن سہب اتے بادل سہب دی سلاھ ہو گئی ہے۔ ایہہ بھی چرچہ دا وشا سی کہ سلاھ کسنے کروائی ہے۔ کئی بکرمجیت مجیٹھیئے دا نام لیندے سن۔ کیونکے پٹیالہ تے مجیٹھا پرواراں دے سبندھ پرانے سن۔ کئی اوہناں دے اہل کار دا نام لیندے سن۔ پر زیادہ اسنوں بادل سہب دی راجنیتی سمجھدے سن، کہ جے سارا جاندا دیکھیئے، تاں ادھا دیئیے ونڈ۔ بھانویں بادل سہب سرخرو ہوکر نکل گئے، پر اندرکھانے ایرکھا 2007 تک کئم رہی۔

2007 دی چون پنجاب دے کانگرش لیڈراں نے بادل سہب ورودھ نہیں لڑی۔ بلکے آپس وچ ہی اک دوجے خلاف مہانیدھ سمجھکے لڑدے رہے۔ کیپٹن دی سرکار وچ، پنج سال ہی بیبی بھٹھل ورودھ سکائتاں کرواکے، اسنوں لوکاں تے کانگرس ہائی کمانڈ کول نینواں دکھایا گیا۔ بیبی بھٹھل ولوں بھی کیپٹن سہب نوں نیواں دکھاؤن دے یتن سدا چالو رہے۔ چون سمیں ٹکٹاں امیدوار دی جتن دی یوگتا نوں مکھ رکھکے نہیں دتیاں گئیاں۔ بلکے لیڈراں نوں کوٹے الاٹ کیتے گئے۔ چون سمیں بھی ایہناں دھڑیاں نے، بادل سہب دے اکالی امیدواراں نوں ہراؤن نالوں، وردھی کانگرسی دھڑے نوں ہراؤن نوں پہل دتی۔ ہر امیدوار تے دھڑے دی موہر لگی ہوئی سی۔ دھڑے دے حمایتی تھوڑا بہت پرچار اپنے امیدوار لئی کردے سن۔ پر ورودھی دھڑا اپنا وکار سمجھکے، دن رات اکالی امیدواراں لئی کم کر رہا سی۔ کیپٹن سہب نے کیونکے پنج سال راج کیتا سی۔ اس لئی اوہناں وچ زیادہ طاقت سی۔ جس کرکے بیبی بھٹھل دے بہتے میدوار ہرا دتے گئے۔ کیپٹن سہب دے اپنے بندیاں دی گنتی 60 توں گھٹ رہِ گئی تے اوہ مکھمنتری ناں بن سکے۔ بادل سہب، کیپٹن تے بیبی بھٹھل دی اندرونی کرپا نال مکھ منتری بن گئے۔

بادل سہب دے 2007 دے راج نوں سکھبیر بادل دا راج کیہا جاندا ہے۔ اس راج اپر مجیٹھیا سہب دا بھی بہت پربھاو سی۔ کجھ ہور رشتے دار بھی سن جو وکھ عہدیاں تے نیوکت کیتے گئے۔ اس لئی اسنوں بادل سہب دا راج نہیں بادلشاہی دا راج کہنا زیادہ ٹھیک ہووے گا۔ اس وار بادلشاہی نے اپنی لٹن دی موڈش-اپرینڈی بدل لئی سی۔ تھاننے، ضلعے، نیوکتیاں، نامجدگیاں دی نلامی اتے فنڈ کلیکشن دے علاوہ اس وار پنجاب دے خزانے تے پنجاب دی اڈسٹری نوں ٹارگٹ بنایا گیا۔ پنجاب دے خزانے تے پہلا ڈاکہ بٹھنڈہ رپھائینری دے ناں اتے ماریا گیا۔ ایہہ رپھائینری لنڈن نواسی، راجستانی مول دے لکشمیں نرائن متل دی ہے۔ پنجاب سرکار دا اس وچ دس روپئے دا اک شعر بھی نہیں ہے۔ پر پنجاب دا عرباں روپیہ اسنوں لٹا دتا گیا ہے۔ استوں علاوہ انڈشٹری تے دھاوا بول دتا گیا۔ تقریباً سبھ یونٹاں نوں کیہا گیا کہ: “ون تھرڑ کڈھوھ جاں پنجاب چھڈو”۔ پنجاب دی شنئت دے وڈیھ حصے نے حکم پروان کرکے اسدی پالنا کیتی۔ سینکڑے یونٹ اس لٹیرا نیتی توں تنگ آکے، پنجاب دے کاروبار بند کرکے، دوجے صوبیاں وچ چلے گئے۔ لکھاں نوجوان بے روزگار ہو گیا۔ کیہا جاندا ہے کہ حویلیاں تے ڈھابے آدی بھی نہیں وچّ سکے۔ تھاں پر تھاں کسے نہ کسے بہانے اپنے جتھیداراں دے قبجے کروا دتے۔ کنیاں کو لٹاں ماریاں گئیاں۔ کویں ماریاں گئیاں۔ ایہہ وچار اتھے نہیں ہو سکدا۔ اس وارے جے جیودے رہن دتا گیا، تاں سمیں سمیں وچاراں ہندیاں رہن گیاں۔

2012 دی چون توں بادل سہب بہت ڈرے ہوئے سی۔ کیہا جاندا سی کہ اوہناں دا سکھبیر نالوں منپریت نال زیادہ موہ سی۔ اوہناں سوچیا کہ جے منپریت 15-20 سیٹاں لے جاوے تاں اسے نوں ہی اکالی سپورٹ دیکے مکھ منتری بنا دیئیے۔ اس طرحاں کیپٹن اتے سکھبیر دوناں توں چھٹکارا ہو جائے گا۔ پیسہ اوہناں کول پہلے ہی بہت جماں کیتا ہویا سی۔ انلوجیکل بہانہ بناکے منپریت نوں سرکار تے اکالیدل وچوں کڈھ دتا گیا۔ لوکاں نے منپریت نوں اپنیاں اکھاں تے بٹھایا۔ بڑے وڈھے اکٹھ ہوئے۔ جے اوہ سکھبیر دی داداگری، دھکیشاہی اتے بھرشٹاچار دی گلّ کردے تاں اوہناں دا مکھ منتری بننا یقینی سی۔ پر اوہ پروارک موہ توں باہر نہیں نکل سکے۔ اڈّ ہون دے واوجود کئی لنک مجود رہے۔ جو اوہ توڑ نہ سکے۔ جو آدمی اوہناں دی چون مہم دا انچارج سی اوہ کئی سال بادل سہب کول رہا سی۔ اس کرکے چون سمیں تک ابھار پہلاں والا ناں رہا۔ پھر بھی چون نتیجہ آؤن دے کجھ منٹ پہلاں تک، گھٹو گھٹ 15-20 سیٹاں تے پیپیپی دی جت ییکینی سمجھی گئی سی۔ پر مکمل ہار ہوئی۔ ایہہ کویں ہویا؟

اس دے دو کارن سن۔ پہلا ایہہ سی کے لوک اس سمیں بھی سکھبیر شاہی توں چھٹکارا پاؤنا چاہندے سی۔ اوہناں دا خیال سی کہ کانگرس اکلی 60 سیٹاں نہیں جت سکے گی۔ پر منپریت نال رلکے سانجھی سرکار بنا لئے گی۔ منپریت دے اڈّ ہون دے سمیں توں کانگرس درشک بنکے دیکھ رہی سی۔ پر کدے کوئی دخل نہیں دتا سی۔ چوناں دے بہت نزدیک، کیپٹن سہب نے منپریت دے دو عہدیدار ٹکٹ دین دا لالچ دیکے توڑ لئے۔ لوک بہت ہران سن۔ لوک بے آس ہو گئے سن۔ منپریت دی لیہر کمزور تاں ہوئی پر ختم نہیں سی ہوئی۔

دوجا کارن ایہہ سی کہ جو چون مشیناں پنجاب بھیجیاں گئیاں سن، اوہ بنگال توں آئیاں سن۔ ایہہ ممتا جی دی اپنی کمپنی ہے جاں اوہناں دے کسے نزدیکی دی۔ اس توں پہلاں ایہہ مشیناں صرف اک وار بنگال وچ ہی ورتیاں گئیاں سن۔ اتے ایہناں نے ممتا بینرجی نوں جت دوائی سی۔ دوجی وار ایہہ پنجاب وچ ورتیاں گئیاں۔ سرویکھن کرن والے چنتکاں دا کہنا ہے کہ ایہناں مشیناں وچ، پتنگ دے نشان دی ووٹ اندازے توں تیسرا حصہ گھٹی اتے تکڑی دے نشان نوں اندازے توں اتنا ہی وادھا ملیا۔ جد کہ پنجہ، داتی-بلیی، داتی-ہتھوڑا، وچ کوئی تبدیلی نہیں ہوئی۔ من پریت جی نوں بہت رائے ملی کہ اوہ اسدے خلاف آواز ٹھاؤن۔ پر گھریلو بندھناں کرکے اوہ اجیہا نہیں کر سکے۔ بھاوَ ایہہ کہ 2012 دی جت بادلشاہی نوں پنجاب دے لوکاں نے پوجیٹو ووٹ نال نہیں دتی۔ بلکہ سکھبیر، مجیٹھیا، کیپٹن، ممتا دی ملیبھگت نے دتی ہے۔ 2012 توں بعد پنجاب نوں کویں لٹیا۔ اس وارے اتنا ہی کہنا کافی ہے کہ جو سادھن پنجاب لٹن دے 2007 وچ سرو کیتے سن۔ اوہناں تے مڑ جوانی آ گئی؛

2014 دی پارلیمانی چون آئی۔ اس سمیں دلی وچ کیجریوال تے کانگرس وچ سانجھ چل رہی سی۔ میں چاہندا سی کہ گھٹو گھٹ بٹھڈا تے پٹیالہ سیٹ کیجریوال تے کانگرس رلکے لڑن۔ تانکِ بھرشٹاچار ہرایا جا سکے۔ میں دوہاں دھراں دے چون کمیٹی میمبراں نوں ملیا۔ کانگرس ایہہ تجویز ٹھیک سمجھدی سی۔ پر کیجریوال دے میمبراں نال گلّ کرکے نراشتا ہوئی۔

کیپٹن سہب کانگرس دے اچ عہدیدار ہن۔ پر اوہ سمیں سمیں بھرشٹاچار دی رکھیا کردے رہے۔ بھرشٹاچار لئی سہائی ہندے رہے۔ استوں اوہناں دی بھرشٹاچار نال اندرونی سانجھ صاف ظاہر ہندی ہے۔ اسدا ویروا بھی اتھے نہیں دتا جا سکدا۔

ایہہ سبھ کجھ لکھن توں میرا منتوَ پنجابیاں نوں اس تتھّ توں جانو کراؤنا ہے کہ بھرشٹاچار نے پنجاب نوں پوری طرحاں نگل لیا ہے۔ بہت بری طرحاں لٹیا ہے۔ اسدی روکتھام کرنی بہت ضروری ہے۔ جے اسدی روک 2017 تک ناں ہو سکی تاں پنجاب کول لٹن لئی کجھ بھی باقی نہیں رہنا۔ پر افسوس اس گلّ دا ہے کہ پنجابی جہناں راہیں بھرشٹاچار توں چھٹکارے دی آس لائی بیٹھے ہن۔ اوہ تاں پہلے ہی بھرشٹاچار دے بھائیوال بنے ہوئے ہن۔ کون پنجاب نوں بھرشٹاچار توں ستنتر کروائے گا۔ پھر بھرشٹاچار توں چھٹکارے لئی کی سادھن بنایا جاوے۔

مینوں تاں اکو سادھن سجھ رہا ہے۔ کہ جے تاں بھرشٹاچار نال بھائیوالی کرنی ہے تاں کسے بھی لیڈر نال رلکے ہو سکدی ہے۔ صاف ظاہر ہے لیڈراں کول نانہی پنجاب دا بھرشٹاچار توں چھٹکارے دا مشن ہے تے ناں ہی پنجاب دے مڑ وکاش دا۔ ایہہ تاں صرف اپنی پاری منگدے ہن۔ جے سچ مچ پنجاب دا بھرشٹاچار توں چھٹکارا چاہندے ہوں تاں ایہناں لیڈراں دا کھہڑا چھڈو۔ پنجاب دے اپنے یونٹ بناؤ اتے سانجھیوالتا نال اج تونہی بھرشٹاچار ورودھ ستنترتا سنگرام سرو کیتا جائے۔

میں اپنے وارے بھی اک سنکھیپ جہی بینتی کرنی چاہندا ہاں۔ تریبن 15 کو وریھ پہلاں جد بھرشٹاچار نے میری عرباں روپئے دی جائداد ہڑپّ کر لئی، میننوں اس ورودھ کیس وغیرہ کرن توں روکن لئی، میرے تے اک جھوٹھا کیس بنایا گیا، جسدی ستّ دپھیاں دی کل سجا 45 سال بندی سی۔ اس سدمیں کارن میں مورچھا (قوماں) وچ چلا گیا۔ پیجیائی وچ داخل کرایا گیا۔ 9 دن قوماں وچ رہا۔ بہت زور دین تے اخیر نیورولوجی دے ہیڈ، ڈاکٹر سی کوک نے، میرا اپریشن کرنا منیاں۔ پر اپریشن تھیٹر وچوں ایہہ کہہ کے واپس کر دتا کہ: “میں ڈاکٹر ہاں۔ میں کسے مر چکے دی تھاں، کسے بچائے جا سکن والے دی قربانی نہیں دے سکدا۔ اسدے ہیڈ وچ بہت خون جماں ہوکے سک چکا ہے۔ اسنوں صاف نہیں کیتا جا سکدا۔ آئی ایم سوری۔“

مینوں گیانی ذیل سنگھ والا کمرہ، جو سدا خالی رہندا سی، دے دتا گیا۔ تیسرے دن میں اس طرحاں اٹھکے بیٹھ گیا جویں میں سونکے اٹھیا ہوواں۔ کمزوری بہت سی۔ پر پنجے سیننشج پورا کم کر رہیاں سن۔ پیجیائی دی سپیشل ٹیم آئی۔ دیہلی توں ٹیم آئی۔ اس کیہا ساڈی جانکاری انوسار میڈیکل ہشٹری وچ پہلے کوئی اجیہا درشٹانت نہیں ہے۔ کجھ دن بعد میننوں چھٹی کر دتی گئی۔ اس دن توں میں سوچ رہا ہاں کہ پرماتما نے مینوں کس کارج لئی واپس بھیجیا ہے۔ میں جان حیل کے، جیل کٹکے، اپنے نگر دے گرودوارہ سہب آزاد کرائے۔ تقریباً دو لکھ رپئیا کھرچکے سپریم کورٹ وچوں گرودوارہ سہب نوں، گرودوارہ بورڑ (شرومنی کمیٹی) توں آزاد کرواکے نگر دی سنگت دے سپرد کیتا۔ 108 اکھنڈ پاٹھ ماہل پوڑیاں نال کروائے۔ میں سوچیا شاید میں اس کارج لئی ہی واپس بھیجیا گیا سی۔

اک دن سفر کر دیاں میری ملاقات کسے مہانپرش نال اچانک ہو گئی۔ اوہناں پچھیا کدھر جا رہے ہوں۔ میں دسیا دلی سپریم کورٹ ساڈے گرودوارہ سہب دے کیس وارے پتہ لین جا رہا ہاں۔ کجھ ہسٹری بھی سنا دتی۔ اوہناں کیہا اک گرُ گھر دی جائداد دی گلّ نہیں ہزاراں گرُ گھراں دیاں جائداداں بھرشٹاچار توں آزاد کراؤنیاں باقی ہن۔ ہزاراں گرُ گھر بھرشٹاچار توں ستنتر کرواؤنے باقی ہن۔ بھرشٹاچار دی ماں چنڈیگڑ بیٹھی سبھ کجھ کروا رہی ہے۔ جے تہاڈے وچ کجھ کرن دی سمرتھا ہے تاں اس توں نیات ل۔ انت مرناں تاں ہے ہی۔ بھرشٹاچار دے سر چڑکے مرو۔ بندہ سچے منو یتن کرے، کامیابی ہو جاندی ہے۔ اتناں کہندیاں اوہ چلے گئے۔ کھانا خاکے میں ہوٹل والے نوں پچھیا کہ اوہ مہانپرش تہاڈے کی لگدے ہن۔ تاں اس کیہا کہ اوہ تاں پہلے دن تہاڈے نال ہی آئے سن۔ میں نہیں جاندا۔ اوہناں سچ مچ میرے من دا وچار پرپکّ کر دتا سی کہ ظلم بھرشٹاچار دے خلاف لڑدیاں، ظلم دی بیڑی تے قربان ہو جانا، بے غیرتی دی زندگی جیون نالوں چنگا ہے۔

ویرو، بھینو، مے اسے آدرش دی پراپتی لئی پنجاپ بنائی ہے۔ راج کرن لئی نہیں۔ بھرشٹاچار، ظلم، مافیہ راج، توں ستنترتا لئی۔ گروگھراں دی لٹ دے کھاتمیں لئی۔ گرُ گھراں دی آزادی لئی۔ جنتا دے حق تے جمہوریات دی بحالی لئی۔ مینوں تہاڈے اشیرواد دی لوڑ ہے۔ میننوں تہاڈے سہیوگ دی لوڑ ہے۔ آؤ: پنجاب وچ وسن والے، پردیساں وچ وسن والے، پنجابی ویرو بھینو۔ آؤ اکٹھے ہوکے بھرشٹاچار دا کھاتماں کریئے۔

پنجاب توں باہر وسدے پنجابی ویرو، بھینوں، اتے نوجوانو۔

گر پھتیہ پروان ہووے۔

ایہہ ٹھیک ہے کہ آپ تسی خوش حال جیون بتیت کر رہیں ہو۔تہاڈے دیس امیر بھی ہن اتے اتھے لوکراجی قدراں قیمتاں بھی مجود ہن۔ کیہا جاندا ہے کہ جے کسے لڑکی دے سہرے بھانویں کنے بھی امیری ہووے، پر اسدے پیکیاں وچ غریبی کنگالی پسر رہی ہووے۔ اس لڑکی نوں سہریاں دی امیری دا انوبھوَ نہیں ہوندا، بلکہ پیکیاں دی غریبی دا سنتاپ رہندا ہے۔ پر شاید تہانوں ایہہ احساس نہیں ہووےگا کہ تہاڈے پییکے پنجاب دی کی دردشا کیتی ہوئی ہے۔ اسنوں کناں لٹیا جا چکا ہے۔ اس وچ نواں وادھا ایہہ کہ لٹن دی نیت نال ظلم کرنا بھی اک ضروری لوڑ بن گئی ہے۔

, پنجاب دا خزانہ لٹ رہا ہے۔ پنجاب وچ لٹمار دیاں سبھ روایتاں بادلشاہی نے ہی پائیاں ہن۔ بادلشاہی وڑی بیرہمیں نال پنجاب نوں لٹ رہی ہے۔ اس لٹ دا نام سیوا رکھیا ہویا ہے۔ بھرشٹاچار دا نام وکاش رکھیا ہویا ہے۔

ایہہ تاں ہر آدمی جو جراکُ بھی راجنیتی وچ دلچشپی رکھدا ہے، اوہ جاندا ہے کہ بادل سہب دی راجنیتی وچ دو گلاں دی پردھانتا ہے۔ پیسے نال ووٹر تے ودھائکاں دی خرید، اتے ورودھی پارٹی جاں امیدوار نال شاجس کرکے، اپنی پارٹی دے قابل راجنیتکاں نوں ہراؤنا۔ تاں کہ اوہناں دا اپنا رشتا صاف رہے۔ مثال وجوں جدوں 1957 وچ اوہناں پہلی لمی ہلکے توں ودھان سبھا دی چون لڑی سی، اس سمیں پولنگ سٹیشن کافی در دور سن۔ اوہناں کئی پنڈاں دے غریب جاتی دے ووٹراں نوں اپنے حمایتیاں دے واڑیاں وچ ایہہ قہقے اکٹھا کیتا سی کہ اوہناں نوں اکٹھیاں ٹرالیاں اپر پولنگ تے لیکے جایا جاوے گا اتے ہر اک نوں اک سو رپئیا بھی دتا جائے گا۔ پر بعد وچ دسیا گیا کہ پولنگ دا سماں سماپت ہو چکا ہے۔تسیں اپنے پیسے لیکے اپنے گھر چلے جاؤ۔ ایہہ لوکراج دا گھات سی۔ گرمیت سنگھ ورگے قابل تے ایماندار اکالی امیدوار نوں مکتسر ہلکے توں ہراؤن لئی، مکتسر توں کانگرس دے امیدوار ہرچرن سنگھ براڑ نال شاجس ادھین، مکتسر دی اپنی اکالی ووٹ براڑ نوں پوائی، اتے اسدے بدلے لمی ہلکے دی کانگرسی ووٹ بادل سہب نوں پئی۔ ایہہ اپنی ضمیر دا گھات سی اتے اپنی پارٹی نال وشواس گھات بھی ہے۔

بادل سہب 1970 وچ جسٹش گرنام سنگھ نوں، کانگرس دی مدت نال مکھ منتری پد توں ہٹاک، 20 جون 1970 نوں مکھ منتری بنے۔ اوہناں دا پہلا وڈا کارناماں ایہہ ہے کہ اوہناں مکھمنتری بنن دے مہینہ کو بعد ہی 27 جولائی 1970 دی رات نوں، غدر پارٹی دے مکھی بابا بوجھا سنگھ نوں پھلور نزدیک، اک جھوٹھے پولیس مکابلے وچ مروا دتا۔ کجھ دن بعد 30 ہور غدر پارٹی دے میمبر، پولیس مکبلیاں وچ مارے گئے۔ کیوں کیتا بادل سہب نے ایہہ گھور پاپ۔ اس سمیں توں کجھ چر پہلاں بنگال دے اک پنڈ جسدا نام نکشلواڑی سی دے مظاریاں نے زمین مالکاں ورودھ سنگھرش سرو کیتا سی۔ ایہہ نرول کسانی لیہر سی۔ پر کشان دشمن کانگرس نے اپنی ڈشئنپھرمیشن راہیں اسنوں نکشلواڑی اتوادی لیہر قہقے بدنام کیتا۔ پورب وچ لیہر زور پھڑ رہی سی۔ اندرا گاندھی گھبرائی ہوئی سی۔ بادل سہب کیونکے اندرا دی اندرونی سانجھ نال مکھ منتری بنے سن۔ اس لئی اندرا دی خوشی پراپت کرن لئی بادل سہب نے جھوٹھے پولیس مقابلیاں دی پرت پائی۔ اسدے واوجود وی 14 جون 1971 نوں اشیبلی بھنگ کر دتی۔ ایہہ ہے انشانیئت دا گھات۔ ایہہ ہے بادل سہب دی ضمیر۔

2002 دی چون کیپٹن امریندر سنگھ نے بادل سہب دے بھرشٹاچار نوں اشو بناکے لڑی۔ کانگرس دی جت ہوئی۔ کیپٹن سہب مکھ منتری بن گئے۔ اپنے کیتے اعلاناں دے لوک دکھاوے خاطر اوہناں بادل سہب دی جائداد دے چھوٹے جہے حصے دی پڑتال کروائی۔ کیس اس طرحاں بناکے پیش کیتا گیا کہ پھیر کوئی ہور کیس ناں بن سکے۔ عامَ چرچہ سی کہ کیپٹن سہب اتے بادل سہب دی سلاھ ہو گئی ہے۔ ایہہ بھی چرچہ دا وشا سی کہ سلاھ کسنے کروائی ہے۔ کئی بکرمجیت مجیٹھیئے دا نام لیندے سن۔ کیونکے پٹیالہ تے مجیٹھا پرواراں دے سبندھ پرانے سن۔ کئی اوہناں دے اہل کار دا نام لیندے سن۔ پر زیادہ اسنوں بادل سہب دی راجنیتی سمجھدے سن، کہ جے سارا جاندا دیکھیئے، تاں ادھا دیئیے ونڈ۔ بھانویں بادل سہب سرخرو ہوکر نکل گئے، پر اندرکھانے ایرکھا 2007 تک کئم رہی۔

2007 دی چون پنجاب دے کانگرش لیڈراں نے بادل سہب ورودھ نہیں لڑی۔ بلکے آپس وچ ہی اک دوجے خلاف مہانیدھ سمجھکے لڑدے رہے۔ کیپٹن دی سرکار وچ، پنج سال ہی بیبی بھٹھل ورودھ سکائتاں کرواکے، اسنوں لوکاں تے کانگرس ہائی کمانڈ کول نینواں دکھایا گیا۔بیبی بھٹھل ولوں بھی کیپٹن سہب نوں نیواں دکھاؤن دے یتن سدا چالو رہے۔ چون سمیں ٹکٹاں امیدوار دی جتن دی یوگتا نوں مکھ رکھکے نہیں دتیاں گئیاں۔ بلکے لیڈراں نوں کوٹے الاٹ کیتے گئے۔چون سمیں بھی ایہناں دھڑیاں نے، بادل سہب دے اکالی امیدواراں نوں ہراؤن نالوں، وردھی کانگرسی دھڑے نوں ہراؤن نوں پہل دتی۔ ہر امیدوار تے دھڑے دی موہر لگی ہوئی سی۔ دھڑے دے حمایتی تھوڑا بہت پرچار اپنے امیدوار لئی کردے سن۔ پر ورودھی دھڑا اپنا وکار سمجھکے، دن رات اکالی امیدواراں لئی کم کر رہا سی۔ کیپٹن سہب نے کیونکے پنج سال راج کیتا سی۔ اس لئی اوہناں وچ زیادہ طاقت سی۔ جس کرکے بیبی بھٹھل دے بہتے میدوار ہرا دتے گئے۔ کیپٹن سہب دے اپنے بندیاں دی گنتی 60 توں گھٹ رہِ گئی تے اوہ مکھمنتری ناں بن سکے۔ بادل سہب، کیپٹن تے بیبی بھٹھل دی اندرونی کرپا نال مکھ منتری بن گئے۔

بادل سہب دے 2007 دے راج نوں سکھبیر بادل دا راج کیہا جاندا ہے۔اس راج اپر مجیٹھیا سہب دا بھی بہت پربھاو سی۔ کجھ ہور رشتے دار بھی سن جو وکھ عہدیاں تے نیوکت کیتے گئے۔ اس لئی اسنوں بادل سہب دا راج نہیں بادلشاہی دا راج کہنا زیادہ ٹھیک ہووے گا۔ اس وار بادلشاہی نے اپنی لٹن دی موڈش-اپرینڈی بدل لئی سی۔ تھاننے، ضلعے، نیوکتیاں، نامجدگیاں دی نلامی اتے فنڈ کلیکشن دے علاوہ اس وار پنجاب دے خزانے تے پنجاب دی اڈسٹری نوں ٹارگٹ بنایا گیا۔ پنجاب دے خزانے تے پہلا ڈاکہ بٹھنڈہ رپھائینری دے ناں اتے ماریا گیا۔ ایہہ رپھائینری لنڈن نواسی، راجستانی مول دے لکشمیں نرائن متل دی ہے۔ پنجاب سرکار دا اس وچ دس روپئے دا اک شعر بھی نہیں ہے۔ پر پنجاب دا عرباں روپیہ اسنوں لٹا دتا گیا ہے۔ استوں علاوہ انڈشٹری تے دھاوا بول دتا گیا۔ تقریباً سبھ یونٹاں نوں کیہا گیا کہ: “ون تھرڑ کڈھوھ جاں پنجاب چھڈو”۔ پنجاب دی شنئت دے وڈیھ حصے نے حکم پروان کرکے اسدی پالنا کیتی۔ سینکڑے یونٹ اس لٹیرا نیتی توں تنگ آکے، پنجاب دے کاروبار بند کرکے، دوجے صوبیاں وچ چلے گئے۔ لکھاں نوجوان بے روزگار ہو گیا۔ کیہا جاندا ہے کہ حویلیاں تے ڈھابے آدی بھی نہیں وچّ سکے۔ تھاں پر تھاں کسے نہ کسے بہانے اپنے جتھیداراں دے قبجے کروا دتے۔ کنیاں کو لٹاں ماریاں گئیاں۔ کویں ماریاں گئیاں۔ ایہہ وچار اتھے نہیں ہو سکدا۔ اس وارے جے جیودے رہن دتا گیا، تاں سمیں سمیں وچاراں ہندیاں رہن گیاں۔

2012 دی چون توں بادل سہب بہت ڈرے ہوئے سی۔ کیہا جاندا سی کہ اوہناں دا سکھبیر نالوں منپریت نال زیادہ موہ سی۔ اوہناں سوچیا کہ جے منپریت 15-20 سیٹاں لے جاوے تاں اسے نوں ہی اکالی سپورٹ دیے مکھ منتری بنا دیئیے۔ اس طرحاں کیپٹن اتے سکھبیر دوناں توں چھٹکارا ہو جائے گا۔ پیسہ اوہناں کول پہلے ہی بہت جماں کیتا ہویا سی۔ انلوجیکل بہانہ بناکے منپریت نوں سرکار تے اکالیدل وچوں کڈھ دتا گیا۔ لوکاں نے منپریت نوں اپنیاں اکھاں تے بٹھایا۔ بڑے وڈھے اکٹھ ہوئے۔ جے اوہ سکھبیر دی داداگری، دھکیشاہی اتے بھرشٹاچار دی گلّ کردے تاں اوہناں دا مکھ منتری بننا یقینی سی۔ پر اوہ پروارک موہ توں باہر نہیں نکل سکے۔ اڈّ ہون دے واوجود کئی لنک مجود رہے۔ جو اوہ توڑ نہ سکے۔ جو آدمی اوہناں دی چون مہم دا انچارج سی اوہ کئی سال بادل سہب کول رہا سی۔ اس کرکے چون سمیں تک ابھار پہلاں والا ناں رہا۔ پھر بھی چون نتیجہ آؤن دے کجھ منٹ پہلاں تک، گھٹو گھٹ 15-20 سیٹاں تے پیپیپی دی جت ییکینی سمجھی گئی سی۔پر مکمل ہار ہوئی۔ ایہہ کویں ہویا؟

اس دے دو کارن سن۔ پہلا ایہہ سی کے لوک اس سمیں بھی سکھبیر شاہی توں چھٹکارا پاؤنا چاہندے سی۔ اوہناں دا خیال سی کہ کانگرس اکلی 60 سیٹاں نہیں جت سکے گی۔ پر منپریت نال رلکے سانجھی سرکار بنا لئے گی۔ منپریت دے اڈّ ہون دے سمیں توں کانگرس درشک بنکے دیکھ رہی سی۔ پر کدے کوئی دخل نہیں دتا سی۔ چوناں دے بہت نزدیک، کیپٹن سہب نے منپریت دے دو عہدیدار ٹکٹ دین دا لالچ دییکے توڑ لئے۔ لوک بہت ہران سن۔ لوک بے آس ہو گئے سن۔ منپریت دی لیہر کمزور تاں ہوئی پر ختم نہیں سی ہوئی۔

پتنگ دے نشان دی ووٹ اندازے توں تیسرا حصہ گھٹی اتے تکڑی دے نشان نوں اندازے توں اتنا ہی وادھا ملیا۔ جد کہ پنجہ، داتی-بلیی، داتی-ہتھوڑا، وچ کوئی تبدیلی نہیں ہوئی۔ من پریت جی نوں بہت رائے ملی کہ اوہ اسدے خلاف آواز ٹھاؤن۔ پر گھریلو بندھناں کرکے اوہ اجیہا نہیں کر سکے۔ بھاوَ ایہہ کہ 2012 دی جت بادلشاہی نوں پنجاب دے لوکاں نے پوجیٹو ووٹ نال نہیں دتی۔ بلکہ سکھبیر، مجیٹھیا، کیپٹن، ممتا دی ملیبھگت نے دتی ہے۔ 2012 توں بعد پنجاب نوں کویں لٹیا۔ اس وارے اتنا ہی کہنا کافی ہے کہ جو سادھن پنجاب لٹن دے 2007 وچ سرو کیتے سن۔ اوہناں تے مڑ جوانی آ گئی؛

2014 دی پارلیمانی چون آئی۔ کیجریوال جی بہت ہؤمیں وچ آ چکے سن۔ شانجھے پھرنٹ نال چلن دی بجائے 430 اپنے امیدوار کھڑے کیتے۔ جہناں وچوں صرف 30 کو ہی ضمانتاں بچا سکے۔ پنجاب نے 13 ضمانتاں ہی نہیں بچائیاں بلکے چار شیٹاں جتکے، کیجری وال دی عزت بھی رکھی۔ کیجری وال جی کس طرحاں فیل ہوئے۔ اسدا ویروا اتھے نہیں دتا جا سکدا۔ اس سمیں دلی وچ کیجریوال تے کانگرس وچ سانجھ چل رہی سی۔ میں چاہندا سی کہ گھٹو گھٹ بٹھڈا تے پٹیالہ سیٹ کیجریوال تے کانگرس رلکے لڑن۔ تانکِ بھرشٹاچار ہرایا جا سکے۔ میں دوہاں دھراں دے چون کمیٹی میمبراں نوں ملیا۔ کانگرس ایہہ تجویز ٹھیک سمجھدی سی۔ پر کیجریوال دے میمبراں نال گلّ کرکے نراشتا ہوئی۔ اوہناں وچ بہت ہؤمیں سی۔ اک میمبر جو کیجریوال جیدے بہت نزدیک دسیا جاندا سی، جد مے اسنوں کیہا کہ بٹھنڈے توں سانجھا تے سینئر امیدوار دین دی لوڑ ہے تاں اس کیہا “چون امیدوار نے نہیں جتنی۔ اسیں جتنی ہے۔ سانوں پتہ ہے کویں جتی دا ہے۔“ کجھ ہور پچھ پڑتال توں صاف ہوگیا کہ کیجریوال جی بھرشٹاچار کول وک چکے ہن۔ اسدا ویروا اتھے سنبھوَ نہیں۔ کجھ ویروا، کیجریوال جی نوں بینتی پتر، وچ دتا گیا ہے۔

جہناں راہیں بھرشٹاچار توں چھٹکارے دی آس لائی بیٹھے ہن۔ اوہ تاں پہلے ہی بھرشٹاچار دے بھائیوال بنے ہوئے ہن۔ کون پنجاب نوں بھرشٹاچار توں ستنتر کروائے گا۔ پھر بھرشٹاچار توں چھٹکارے لئی کی سادھن بنایا جاوے۔

مینوں تاں اکو سادھن سجھ رہا ہے۔ کہ جے تاں بھرشٹاچار نال بھائیوالی کرنی ہے تاں کسے بھی لیڈر نال رلکے ہو سکدی ہے۔ صاف ظاہر ہے لیڈراں کول نانہی پنجاب دا بھرشٹاچار توں چھٹکارے دا مشن ہے تے ناں ہی پنجاب دے مڑ وکاش دا۔ ایہہ تاں صرف اپنی پاری منگدے ہن۔ جے سچ مچ پنجاب دا بھرشٹاچار توں چھٹکارا چاہندے ہوں تاں ایہناں لیڈراں دا کھہڑا چھڈو۔ پنجاب دے اپنے یونٹ بناؤ اتے سانجھیوالتا نال، اج تونہی بھرشٹاچار ورودھ ستنترتا سنگرام سرو کیتا جائے۔

میں اپنے وارے بھی اک سنکھیپ جہی بینتی کرنی چاہندا ہاں۔ تریبن 15 کو وریھ پہلاں جد بھرشٹاچار نے میری عرباں روپئے دی جائداد ہڑپّ کر لئی، میننوں اس ورودھ کیس وغیرہ کرن توں روکن لئی، میرے تے

اک جھوٹھا کیس بنایا گیا، جسدی ستّ دپھیاں دی کل سجا 45 سال بندی سی۔ اس سدمیں کارن میں مورچھا (قوماں) وچ چلا گیا۔ پیجیائی وچ داخل کرایا گیا۔ 9 دن قوماں وچ رہا۔ بہت زور دین تے اخیر نیورولوجی دے ہیڈ، ڈاکٹر سی کوک نے، میرا اپریشن کرنا منیاں۔ پر اپریشن تھیٹر وچوں ایہہ کہہ کے واپس کر دتا کہ: “ میں ڈاکٹر ہاں۔ میں کسے مر چکے دی تھاں، کسے بچائے جا سکن والے دی قربانی نہیں دے سکدا۔ اسدے ہیڈ وچ بہت خون جماں ہوکے سک چکا ہے۔ اسنوں صاف نہیں کیتا جا سکدا۔ آئی ایم سوری۔“

مینوں گیانی ذیل سنگھ والا کمرہ، جو سدا خالی رہندا سی، دے دتا گیا۔ تیسرے دن میں اس طرحاں اٹھکے بیٹھ گیا جویں میں سونکے اٹھیا ہوواں۔ کمزوری بہت سی۔ پر پنجے سیننشج پورا کم کر رہیاں سن۔ پیجیائی دی سپیشل ٹیم آئی۔ دیہلی توں ٹیم آئی۔ اس کیہا ساڈی جانکاری انوسار میڈیکل ہشٹری وچ پہلے کوئی اجیہا درشٹانت نہیں ہے۔ کجھ دن بعد میننوں چھٹی کر دتی گئی۔ اس دن توں میں سوچ رہا ہاں کہ پرماتما نے مینوں کس کارج لئی واپس بھیجیا ہے۔ میں جان حیل کے، جیل کٹکے، اپنے نگر دے گرودوارہ سہب آزاد کرائے۔ تقریباً دو لکھ رپئیا کھرچکے سپریم کورٹ وچوں گرودوارہ سہب نوں، گرودوارہ بورڑ (شرومنی کمیٹی) توں آزاد کرواکے نگر دی سنگت دے سپرد کیتا۔ 108 اکھنڈ پاٹھ ماہل پوڑیاں نال کروائے۔میں سوچیا شاید میں اس کارج لئی ہی واپس بھیجیا گیا سی۔

اک دن سفر کر دیاں میری ملاقات کسے مہانپرش نال اچانک ہو گئی۔ اوہناں پچھیا کدھر جا رہے ہوں۔ میں دسیا دلی سپریم کورٹ ساڈے گرودوارہ سہب دے کیس وارے پتہ لین جا رہا ہاں۔ کجھ ہسٹری بھی سنا دتی۔ اوہناں کیہا اک گرُ گھر دی جائداد دی گلّ نہیں، ہزاراں گرُ گھراں دیاں جائداداں بھرشٹاچار توں آزاد کراؤنیاں باقی ہن۔ ہزاراں گرُ گھر بھرشٹاچار توں ستنتر کرواؤنے باقی ہن۔ بھرشٹاچار دی ماں چنڈیگڑ بیٹھی سبھ کجھ کروا رہی ہے۔ جے تہاڈے وچ کجھ کرن دی سمرتھا ہے تاں اس توں نیات ل۔ انت مرناں تاں ہے ہی۔ بھرشٹاچار دے سر چڑکے مرو۔ بندہ سچے منو یتن کرے، کامیابی ہو جاندی ہے۔ اتناں کہندیاں اوہ چلے گئے۔ کھانا خاکے میں ہوٹل والے نوں پچھیا کہ اوہ مہانپرش تہاڈے کی لگدے ہن۔ تاں اس کیہا کہ اوہ تاں پہلے دن تہاڈے نال ہی آئے سن۔ میں نہیں جاندا۔ اوہناں سچ مچ میرے من دا وچار پرپکّ کر دتا سی کہ ظلم بھرشٹاچار دے خلاف لڑدیاں، ظلم دی بیڑی تے قربان ہو جانا، بے غیرتی دی زندگی جین نالوں چنگا ہے۔

پکارے تہاڈی آتماں۔ کرو بھرشٹاچار دا کھاتماں۔