25. یوا ورگ لئی قنونی تبدیلیاں دی لوڑ

 پنجاب وچ اسدی جوانی نوں ودیش بھیجن دا کارووار سبھ توں ودھ لاہیبند سمجھیا جان لگ پیا ہے۔ اس لئی لکھاں رپئے پرتی کیس لئے جاندے ہن۔  بہت وار ایہہ رقم ویہہ لکھ توں اپر بھی سنی گئی ہے۔ سرکار جوانناں نوں بالکل مفت اتے یقینی سادھن مہئیا کرے ۔ بھارت دے قنون انوسار کوئی بھی آدمی، لیبر انسپیکٹر توں یوگ اشتھان دا سرٹیپھیکیٹ لیکے، مین پاور ایکشپورٹ اتے رکروٹمینٹ دا لائسنس پراپت کر سکدا ہے۔ تن ہزار کامیں باہر بھیجن لئی فیس تن لکھ روپئے ہے ۔ جو قشطاں راہیں دتی جا سکدی ہے۔ پنج لکھ روپئے فیس دیکے انگنت کامیں باہر بھیجے جا سکدے ہن۔ قنون انوسار اک کامیں توں صرف پنج ہزار فیس ہی لئی جا سکدی ہے۔ استوں علاوہ لائسنش دھاری کسے کامیں نوں اسدے کم سبندھی ٹریننگ دیکے، کامیں توں رکروٹمنٹ فیس بھی لے سکدا ہے۔ پر اوہ فیس بھی سرکاری فیس توں ودھ نہیں ہو سکدی۔

 

               انت دیس باہروں منگواؤن لیبر دی ڈمانڈ، مینپاور ایکشپورٹ کرن والے دیشاں دے لیبر ڈپارٹمینٹ نوں بھیج دندے ہن۔ بھارت مینپاور ایکشپورٹ کرن والا مکھ دیش ہے۔ لیبر ڈپارٹمینٹ ایہہ ڈمانڈ رجسٹرڈ ایجنٹاں نوں بھیج دندا ہے۔ پر ایجنٹ ایہہ ڈمانڈ گپت رکھدے ہن اتے لکھاں رپئے دی لٹ گھسٹ کردے ہن۔  سرکار ایہہ ڈمانڈ پتر ہر ضلعے وچ پی آر دے دفتر وچ رکھے، جس نوں کوئی بھی دیکھ سکدا ہے۔ پیپر بھرن لئی اس وشے دا ماہر کلرک مجود ہووے ۔ جو لوڑیدی جانکاری اتے پیپر بھرن وچ مدت دیوے۔ کوئی بھی آدمی، ودھیرے جانکاری لئی، چنڈیگڑ وشیش افسر نوں بھی ہر سمیں مل سکدا ہے۔ اس طرحاں کسے امیدوار کامیں نال ٹھگی دھوکھا نہیں ہووے گا۔ نشچت فیس توں ودھ پیسہ لینا قنونی غلطی ہووے ۔ غلط کم کرن والے ایجنٹاں ورودھ کارروائی ہووے ۔ پھراڈ کرن والے ایجنٹاں توں رقم واپس کرواؤنا یقینی بنایا جائے ۔

 

 پڑھن لئی باہر جان والے ودیارتھی توں کوئی رقم پراپت کرنا ایہناں ایجنٹاں دا ادھیکار نہیں ہے۔ ودیارتھی نے کسے بدیشی سکول، کولج جاں ینیورشٹی دا نیت فارم ہی بھرنا ہندا ہے اتے فیس بھی سدھی بھیجنی ہندی ہے۔ اس مدت دا یوگ عوضانہ پنج چار سو روپئے ہی ہو سکدا ہے۔ سرکار ہر اک بدیشی سکول، کالج، جاں یونیورسٹی دے کورشاں دی لیٹشٹ جانکاری ہر ہفتے، ہر ضلعے وچ پی آر دے دفتر وچ بھیجے، جس نوں کوئی بھی دیکھ سکدا ہے۔ پیپر بھرن لئی اس وشے دا ماہر کلرک مجود ہووے۔ جو لوڑیدی جانکاری اتے مدت دیوے۔

 

               پبلک رلیشن دا محکمہ بدیسی سکولاں، کالجاں، یونیورشٹیاں دیاں ویبسائیٹاں، کورش اتے پھیشاں دے ویروے سبندھی ریکارڈ بھی، ہر ہفتے ضلع کیندراں وچ بھیجے گا۔ کوئی بھی بچا ودھیرے جانکاری لئی، چنڈیگڑ وشیش افسر نوں بھی ہر سمیں مل سکدا ہے۔ ایہناں ویبسائیٹاں توں مدت لیکے کوئی بھی ودیارتھی اپنے لئی پھائدیوند جیون مارگ چن سکدا ہے۔ ہر ضلع دفتر وچ انٹرنیٹ سمیت کمپیوٹر مجود ہون۔ کوئی بھی ودیارتھی اکشپرٹ دی مدت نال، آپ سرچ کرنی سکھ سکدا ہے اتے اگوں ہورناں دی مدت کر سکدا ہے۔

 

بالغ لڑکی نوں کسے لڑکے ولوں برگرلا کے لے جان اتے جنسی سبندھ جوڑن دیاں خبراں نے ودیساں وچ پنجابیاں دا سر نیواں کیتا ہویا ہے۔ پنجابی جاہل دھوکھیباج سمجھے جان لگے ہن۔پولیس کسے وی لڑکی ولوں سکائت آؤن تے، سخت کاروائی کرن دے لئی مجبور ہے۔ لالچ ادھین پولیس لڑکے دے ماپیاں نوں وی کھچّ لیاؤندی ہے۔جے سکائت وچ لڑکے دے پریوار دا ناں پا دتا جاوے تاں پریوار نوں وی جیل وچ ڈکّ دتا جاندا ہے۔

 

 قنون دی شکھتی نوں کئی غلط عورتاں بلیک-میلک لئی ورت کے نجائج لابھ لین دا سادھن بناؤندیاں ہن۔  کئی کیساں وچ اجیہے دوس لگّ جان اپر سبندھت دوسی سمجھے گئے ویکتی ولوں آتمگھات کرن دے کیس وی ساہمنے آئے ہن۔ پر بعد وچ کیس دی سنوائی دوران، سچائی ساہمنے آؤن اپر، ایہہ کیس جھوٹھا ثابت ہو جاندا ہے جاں لڑکی دی پہل قدمی جاں رضامندی ثابت ہو جاندی ہے۔ لڑکے دا پریوار بناں کسے جرم دے لئی زندگی بھر سجا بھگتدا رہندا ہے۔

 

               پنجاب وچ وی ماپھیئے اتے سیاسی لوکاں ولوں ویر بھاونا تحت، لڑکی نوں لالچ دے کے جاں ڈر پاکے، جبرجناہ دیاں جھوٹھیاں سکائتاں کراؤن دے، کجھ کیس ساہمنے آئے ہن۔ اجیہے کیساں وچ پولیس دی ذمہ واری ہوویگی کہ اوہ کیس دے سچے ہون دی پہلاں پسٹی کرے اتے اس توں بعد لڑکی دی پہل قدمی جاں رجانمندی دی پسٹی کرے۔ جیکر لڑکی دی رضامندی جاں پہل قدمی ثابت ہو جاندی ہے تاں ایہہ کیس اغوا تے جبر جناہ دا نہیں بننا چاہیدا۔ جیکر لڑکے ولوں لڑکی نوں دتا وعدہ پورا نہیں کیتا گیا تاں ایہہ دھوکھا تے وسواسگھات دا کیس درج کرنا، ضروری ہووے ۔

 

پچھلیاں سرکاراں نچھیڑیاں، گینگوار وچ پھسے نوجوانناں نوں، کٹڑ دھارمک وچاردھارا والے بزرگاں نوں، اپنا پکا ووٹ بینک سمجھدیاں رہیاں ہن۔ اسے کارن ہی پنجاب وچ کالے، بھورے تے چٹے دریا وگے ہن جاں وگائے گئے ہن۔ اسے کارن گینگوار اپنی چرم سیماں تے پہنچ چکی ہے۔ جس کارن ہونہار نوجوان بھی ودھیا سانویں زندگی تو دور جان لئی مجبور ہو گئے ہن۔ حکمران جوانی دے اس گھات نوں اپنی چانکیاں راجنیتی سمجھدے ہن۔

 

                سرکار نشے گرشت جواناں نوں ودھیا دوائیاں تے ودھیا خوراک نال، نویں زندگی جیون دے قابل بنائے ۔ نوجواناں نوں گینگوار وچوں کڈھ کے نویں روزگار جاں بدیش جان دے موقعے دیکے، سہانی زندگی جیون دے سادھن پیدا کرے ۔

 

اج دی نوجوان پیڑی پہلے دی نسبت بہت چیتن ہے۔ 16 سال دا بچہ لوڑیندی ودیا پراپت کر چکیا ہندا ہے۔ اس نے اپنے بھوکھ دا فیصلہ آپ کرنا ہندا ہے۔ ودیس جانا ہو سکدا ہے۔ کوئی کاروبار سرو کرن دی لوڑ بن سکدی ہے۔ لڑکیاں دے ماپے سادی کرن دی لوڑ محسوس کردے ہن۔ اس لئی پنجاب وچ 16 سال دے بچے نوں بالغ قرار دتا جاویگا اتے شادی لئی عمر بھی 16 سال کر دتی جاوے۔

 

انگریزاں نوں بھارت وچوں گیاں 70 سال ہو گئے ہن۔ پر پولیس دا نویں پیڑھی ولّ رویہ اسے طرحاں ہے۔ انگریزی راج وچ جتھے کجھ منڈے کڑیاں اکٹھے ہندے سن تاں انگریز سرکار اوہناں توں بھے محسوس کردی سی کہ کتے ایہہ کوئی آزادی لئی چھڑینتر تاں نہی. رچ رہے۔ اس لئی پولیس ایہناں نوں گرفتار کرکے جیل وچ سٹّ دندی سی۔انگریز پولیس نے قنون اپنی لوڑ انوسار بنائے سن۔

 

               پولیس دا ایہہ وطیرہ اج وی بڑا کماؤ ثابت ہو رہا ہے۔ جتھے کتے پنج ستّ منڈے کڑیاں اکٹھے ہندے ہن پولیس ال وانگ پیندی ہے۔ رنگے ہتھیں پھڑے جان دا ڈھنڈورا پٹکے لڑکی دے ماپیاں تو، بڑیاں موٹیاں رقماں حاصل کیتیاں جاندیاں ہن۔ پھر وی انی ہی رعایت دتی جاندی ہے کہ اوہناں دے پھوٹوں منہ ڈھکّ کے لے لئے جانگے۔ ایہناں بچیاں نوں نموسی تاں ہونی ہی ہے، ایہناں دے پریوار وی، اپنے آپ نوں سماج وچ گریا محسوس کرن لگدے ہن۔ بے گناہ ہندے ہوئے وی جیلھاں وِ سٹّ دتے جاندے ہن۔

 

               ایہہ گھٹنا اوہناں دے ویاہ سادیاں لئی روڑا بن جاندی ہے۔ زندگی بھر لئی جیون ترس یوگ ہو جاندا ہے۔  بچیاں نے اپنے بھوکھ دا فیصلہ آپ کرنا ہے۔  اپنا جیون ساتھی آپ چننا ہے۔  دنیاں بھر دے انت دیساں وچ ایہہ رواج موجود ہے۔ پر اتھے پولیس پراتن سوچ دی ٹھیکے دار بنکے انیکاں زندگیاں تباہ کر چکی ہے اتے کر رہی ہے۔ اس وارے سماجک جتھیبندیاں نال وچار کرکے یوگ قنون بنایا جاوے گا۔