46. پنجاب لئی، کجھ قنونی تبدیلیاں دی لوڑ

               مجودا سرکار نے ریوینیو اتے کئی ہور مہکمیا نال سبندھت جھگڑیاں نوں لٹ کھوہ دے نقطہ نگاھ توں، سول کورٹ دے ادھیکار کھیتر توں باہر رکھیا ہویا ہے۔ اسے کارن ایہہ محکمے بھرسٹاچار دا سروت بنے ہوئے ہن۔ زمینی ٹھگی دھوکھیاں دا وڈا کارن ریوینیو نوں سول اتے جڈیسل کورٹ دے ادھیکار کھیتر توں باہر رکھے جانا ہے۔  کوئی وی محکمہ سول اتے جڈیشل کورٹ دے ادھیکار کھیتر توں باہر ن ہووے ۔ انشاپھ راجنیتی دا شکار ن ہووے ۔

 

کسے دے خاندان دی کوئی زمین جائداد، مکان، کوئی بھرسٹاچاری لٹیرا نہ ہتھیا سکے۔ اس نوں یقینی بناؤن لئی ہکسبھا دا قنون مڑ واپس لیاندا جاوے۔ ہر مالک جائداد نوں اپنی جائداد ویچن دا پورا حق ہے۔ پر اوہ اپنی ملن والی قیمت دا نوٹس پہلے اپنے ہکیاں نوں دیوے۔ اجیہا نہ کرن دی صورتَ وچ، گپت ڈھنگ نال کیتی، تبدیلی مالکی، دی صورتَ وچ، کسے وی حقی نوں، ہک صوبہ کرن دا ادھیکار ہووےگا۔ اس طرحاں کوئی وی سرمائیدار کسے غریب دی جائداد کوڈیاں دا بھاء نہیں خرید سکیگا۔

 

جے کر کوئی بھرسٹاچاری لٹیرا دھوکھیبازی نال کسے ان پڑھ جاں غریب آدمی دی زمین جائداد ہتھیا لیدا ہے، تاں مجودا قانون انوسار، جد اوہ انصاف لین لئی کورٹ وچ جاندا ہے، تاں اسنوں زمین دی کل قیمت انوسار، کورٹ فیس لئی وڈی رقم بھرنی پیدی ہے، جو سدھارن کیساں وچ وی لکھاں روپئے بن جاندی ہے۔ اوہ وچارا تاں پہلاں ہی لٹیراشاہی ولوں لٹیا گیا ہے۔ اوہ لکھاں روپئے کتھوں بھریگا۔ ایہہ رقم بھرکے وی اسنوں انصاف یقینی نہیں ہے۔ کورٹ فیس پہلی سٹیج اپر بھرن دی ضرورت ن ہووے، پرنتو جے اوہ اپنی جائداد واپس لین وچ سفل ہو جاندا ہے، تاں کورٹ فیس بھرنی ہوویگی۔

 

               بھارتی قانون کئی معاملیاں وچ سکائت کرتا نوں دوہرا لابھ دندا ہے۔ اوہ سول کورٹ وچ وی اپنا کیس داخل کر سکدا ہے اتے پولیس کول سکائت درج کرواکے کریمنل کیس وی درج کروا سکدا ہے۔ اجیہا عامَ طور تے راجنیتک ورودھیاں نوں کچلن لئی کیتا جاندا ہے۔ اک کورٹ دوسی نوں بے گناہ مندی ہے پر دوجی کورٹ اس نوں گناہ گار ثابت کر دندی ہے۔ اس طرحاں لٹیکیسن بہت لمی ہو جاندی ہے اتے سپریم کورٹ تک چلی جاندی ہے۔ سکائت کرتا نوں اکو آپسن چننی ہووے۔ دوس ثابت ہو جان دی صورتَ وچ کرمینل کورٹ پیسہ جاں جائداد واپس کرن دا حکم کر سکدی ہے۔

 

کسے بھی جرم دی گمبھیرتا دیکھنا جڈیشری دا کم ہے۔ کوئی بھی جرم، بھانویں اخلاقی ہووے جاں راجنیتک، دی سجا دینا جاں بری کرنا کورٹ دا کم ہے۔ کسے بھی سرکار کول ایہہ ادھیکار نہیں کہ اوہ اپنی اچھا انوسار کسے بھی ورودھی نوں لمیں سمیں لئی، غیر قنونی طور تے، قیدی بناکے رکھ سکے۔ بادل سرکار سمیں اس روایت سبندھی گمبھیر دوش لگدے رہے ہن۔ سرکار ہر سال قیدی دی معافی بگیرا جوڑکے رجسٹر تیار کرے ۔ ہر قیدی نوں اس دی رہائی توں اک مہینہ پہلے رہائی دی تاریخ دس دتی جائے ۔قیدی نوں سجا پوری ہو جان تے 24 گھنٹے اندر رہا کر دتا جائے۔ جے کسے وشیس کارن کسے افسر ولوں کوتاہی ہو جاندی ہے تاں سبندھت افسر قیدی دے سٹیٹش مطابق کمپنشیشن دین لئی جمینوار ہووے ۔

 

 بھرشٹاچار روکن لئی ایہہ ضروری ہے کہ کسے بھی سرکار کول جڈیشری ولوں دتے فتوے نوں بدلن دا ادھیکار ناں ہووے۔ مجودا قنون انوسار مکھمنتری کسے بھی بندی نوں رہا کر سکدا ہے۔ شاید ایہہ قنون کسے اچھے ادیش نال ہوند وچ لیاندا ہووے۔ پر پنجاب وچ اسدی ورتوں نے بھرشٹاچار نوں وڈھاوا دتا ہے۔ اس دی ورتوں کسے عامَ جاں نیک آدمیاں واسطے نہیں کیتی گئی۔ بلکہ اس رانہی مکھ منتری جیدے چہیتے آزاد کر دتے گئے، جہناں وچوں کئی وڈے کمینل پچھوکڑ والے بھی شن۔ اسدے الٹ قید پوری کرن توں بعد بھی، مکھ منتری جی دی سرپرشتی رہت آدمیں، سالاں سالاں توں جیلاں وچ بند ہن۔ جہناں نوں زندگی بھر لئی بھی رہائی دی امید نہیں رہی۔ کیونکہ سرکار نے ایہناں دی ہوند توں ہی انکار کر دتا ہے۔ سرکار مکھمنتری نوں کورٹ دے پھیشلے رد کرن دا ادھیکار ن دیوے ۔ پر جے اوہ محسوس کردے ہن کہ کسے ویکتی نوں، وشیش کارن کرکے، غلط سجا مل گئی ہے، تاں سرکار اسدی معافی لئی، ہائی کورٹ کول ویروے سہت کیش بھیجکے، اسدی رہائی دی منگ کر سکدی ہے۔

 

پراپرٹی دی سیل پرچیج سبندھی ٹھگی دھوکھے روکن لئی پراپرٹی ایجنٹ تے پراپرٹی ڈیلر نوں لیسنس لینا لازمی ہووے ۔ پراپرٹی ایڈوائیجر صلاح کار بھی پراپرٹی ایجنٹ سمجھے جان ۔ ہر اقرارنامے تے رجسٹری ڈیڈ اپر، پراپرٹی ایجنٹ دے دستخط ہونے ضروری ہون۔ ہر اکرارنامیں تے رجسٹری اپر پٹواری دے سائین ہونے ضروری ہون۔ پراپرٹی ایجنٹ اکرارنامیں دیاں چار پرتاں تیار کرے ۔ جہناں وچوں اک وکریتا کول، اک خریدار کول، اک ایجنٹ کول، اک تحصیل دار کول خریدار جاں ایجنٹ جماں کرواکے، رشید لئے ۔ رجسٹری سمیں ایہہ اقرارنامہ نال لگے ۔ زمین دے کاغذات دی پڑتال کرنی پراپرٹی ایجنٹ دی جمینواری ہوئے ۔ ایجنٹ خریدار تے وکریتا توں اک اک پرتیشت توں ودھ کمیشن ن لے سکے ۔ اقرار نامہ داخل نہ کرن دی شکل وچ اشٹام پنج گنا لگے ۔ ہر قسم دا خرچہ خریدار دا ہووے ۔

 

اپنے نام جائداد کھریدکے، اسنوں ڈویلپ کرکے جاں اساری کرکے، ویچن والا ویکتی پرپرٹی ڈیلر سمجھیا جائے ۔ ڈیلر ہر سال اپنے حساب کتاب دی کاپی رجسٹرار نوں دیوے ۔ جس ادھار اپر پراپرٹی-گیناپرٹی ٹیکس کلکولیٹ ہوئے ۔ پراپرٹی ڈیلر لائسنس، کیلونائیجیشن لائیشنس توں وکھرا تے ویکتی گت ہوئے ۔ اس طرحاں پرپرٹی ڈیلر نوں کیلونائیجیشن ایکٹ دیاں جھنجٹاں توں مکتی ملے گی۔ جائداد دیاں قیمتاں وچ وادھا ہوئے گا۔

 

برابر رینک برابر پیننشن دا سدھانت لاگوُ کرواؤن سبندھی، سابقہ فوجیاں نے بہت لمیں سمیں توں سنگھرش سرو کیتا ہویا ہے۔ ایہناں وچ زیادہ گنتی پنجابیاں دی ہے۔ سرکار پنجاب ودھان سبھا وچ متا پاس کرکے کیندر سرکار تے دباؤ بنائے ۔ کسے سٹیٹ ولوں پاس متا کیندر لئی قنونی مجبوری بن جاندا ہے۔ جے پھر بھی کیندر سرکار رضامند نہ ہوئی تاں پنجاب سرکار سابق فوجیاں نوں اپنے ولوں وشیس سہولتاں دا پربندھ کرے ۔

 

بادل راج وچ پولیس دا منوبل بہت ڈگّ چکیا ہے۔ سرکاری سرپرستی والیاں ہستیاں دا پولیس دی کٹمار کرنا سونک جیہا بن گیا ہے۔ سیاسی گیلریاں وچ، پولیس نوں کٹن مارن والیاں نوں، بڑے سنمان دی نگاہ نال دیکھیا جاندا رہا ہے۔ نت نویں دن سیاسی سرپرستی ہیٹھ، پولیس ادھیکاری جاں افسراں نوں کٹن مارن دیاں خبراں آ رہیاں ہن۔ اوہناں دے خلاف کوئی کاروائی نہیں ہو سکدی۔ اخیر پولیس ادھیکاری نوں ہی کٹمار کرن والے دے پیری پین دے لئی مجبور کیتا جاندا ہے۔

 

               ایہہ ہی حالَ بیوروکریسی دا ہے۔ بھرسٹاچاری راجنیتکاں نے ایماندار، محنتی اتے قابل بیوروکریٹاں نوں کھجے ہی نہیں لایا ہویا بلکہ پورا جلیل کیتا جا رہا ہے۔ چھوٹے ملازماں دی تاں ینیئن ہے، پر ایہناں دی کوئی یونین نہیں، کوئی آواز نہیں۔ اندرونی حالت بہت ترس یوگ ہے۔ ہن سوال پیدا ہندا ہے کہ جے اسے طرحاں پولیس جاں بیوروکریسی دا منوبل ڈگدا گیا تاں سماج دا کی بنیگا؟ جان مال دی سرکھیا کون کریگا؟ دھیاں بھیناں دی عجت دی رکھیا کون کریگا؟ پولیس اتے بیوروکریٹاں دا منوبل اچا چکن لئی ذمہ وار راجنیتکاں دے خلاف کاروائی کیتی جانی ضروری ہووے۔ سرکار سبھ لئی انصاف یقینی بنائے۔